Opinie, Nieuws, Wereld -

Droom of nachtmerrie voor de Koerden in Irak en Syrië?

De internationale media en publieke opinie schrikten eind vorige week op door de inname van eerst Mosoel en daarna Tikrit door ISIS, een afsplitsing van Al-Qaeda in Irak. Zowel voor de Koerden in Irak als Syrië opent dit nieuwe perspectieven, maar ook oude nachtmerries dreigen opnieuw de kop op te steken.

dinsdag 17 juni 2014 11:48
Spread the love

De Koerden hebben in het noorden van Irak een
semi-autonome regio, onder het gezag van de ‘Koerdische Regionale Regering’ (Kurdish Regional Governement, KRG). Aan
de andere kant van de Tigris, in Syrië, heeft de ‘Volksraad voor
West-Koerdistan’ sinds eind 2013 het bestuur in handen in Rojava, de gebieden
met een Koerdische meerderheid in Noord-Syrië. Zowel Rojava als de KRG grenzen
in het zuiden aan het territorium waar ISIS (Islamitische Staat van Irak en as-Sham) momenteel terreur zaait.

De Koerden beschikken in Irak over hun eigen
ordetroepen, de Peshmerga. De onmacht
die het Iraakse leger tentoonspreidde tegenover de blitzkrieg van ISIS, dwong hen
in te grijpen ten westen van Mosoel en in de stad Kirkoek. Deze gebieden zijn voorwerp
van een al meer dan tien jaar durende diepe onenigheid tussen de KRG en de
federale regering in Bagdad, die beide de olierijke gebieden claimen.

In Rojava is ISIS in een hevige strijd verwikkeld met de Koerdische milities, de YPG (Volksverdedigingseenheden)
en YPJ (Vrouwenverdedigingseenheden).
Het is hier dat ISIS haar reputatie van “gruwelijker dan Al-Qaeda” heeft
waargemaakt. Onthoofdingen, massa-executies en etnische zuivering vormen een
constante dreiging voor de etnisch en religieus gemengde bevolking van
Noord-Syrië. De YPG en de YPJ zijn er de afgelopen maanden echter in geslaagd
de expansie van ISIS in Syrië terug te dringen. Hun ervaring delen ze nu met de
Peshmerga in het bewaken van de grensovergang tussen Rojava en de KRG.

 Faustiaans pact

Het definitieve falen van de Iraakse staat opent
enorme mogelijkheden voor de Koerden. De Peshmerga zien zich niet meteen genoodzaakt
Kirkoek te verlaten. Daarnaast zal de KRG ongetwijfeld van de situatie gebruikmaken om meer manoeuvreerruimte af te dwingen in het zelfstandig exporteren van
olie, een ander groot twistpunt met Bagdad. Hiermee heeft de Koerdische
regering twee belangrijke troeven in handen in het heronderhandelen van het
statuut van de Koerdische Regio binnen de Iraakse federale staat.

Ook Rojava kan haar positie verstevigen. De YPG en
YPJ zijn tot nu toe de zwaarste tegenstanders van ISIS gebleken, zonder enige
hulp van buitenaf, zelfs niet van de Koerdische overheid in de KRG. Om de
dreiging van ISIS in te dammen lijken de Koerdische partijen één van de weinige
betrouwbare potentiële bondgenoten. Dit geldt zowel voor het Westen als
voor Turkije. Ankara heeft lange tijd jihadistische activiteit binnen haar grenzen
gedoogd, als proxy in de Syrische burgeroorlog. Dit beleid keerde afgelopen
week, met de gijzeling door ISIS van 49 diplomaten op het Turks consulaat in
Mosoel, als een boemerang terug in het gezicht van de Turkse regering.

DeWereldMorgen.be

De wind kan snel keren in de Iraakse woestijn. De
opmars van de jihadistenkaravaan is slechts de gewelddadige exponent van een
bredere contestatiebeweging tegen het huidige sjiitische bewind in Irak. Het succes is enkel mogelijk door het ‘faustiaanse pact’ dat het General Military Council for Iraqi
Revolutionaries
met de jihadisten sloot.

Dit breed oppositieverbond bestaat
voor een groot deel uit Baathisten, voormalige legerofficieren en Arabische
stamhoofden en geniet veel meer legitimiteit onder de lokale bevolking dan ISIS.
Een belangrijke factie binnen deze alliantie is het Naqshbandi Army, onder leiding van Izzat Ibrahim al-Douri, de
voormalige rechterhand van Saddam Hoessein. In 1991, aan de vooravond van de Golfoorlog,
waarschuwde al-Douri de Koerden: “Als jullie Halabja (de gifgasaanval waarbij vijfduizend Koerden omkwamen, red) vergeten zijn,
wil ik jullie eraan herinneren dat we bereid zijn de operatie te herhalen.”

Het Koerdisch Instituut organiseert, ism Vrede vzw en Intal, een lezingenreeks eind juni en begin juli over Rojava. Meer info vindt u hier.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!