Onlangs
kondigde de Griekse overheid aan dat migranten voortaan onbeperkt
vastgehouden zullen worden, in afwachting van hun uitzetting en zelfs
als uitzetting niet mogelijk is. Het besluit werd genomen op basis
van een oordeel van de Griekse Raad van State.
Dit
beleid gaat echter in tegen Grieks nationaal en Europees recht,
besloot een Griekse rechtbank deze week, die wil dat de maatregel
wordt teruggedraaid. De overheid moet nog reageren.
Detentie is ‘bescherming’
Administratieve
detentie werd voorheen al massaal toegepast in Griekenland. Vooral
sinds de zomer van 2012, toen de politie Operatie Xenios Zeus begon,
een breed offensief tegen migranten zonder papieren. Migranten worden
sindsdien vaak vastgehouden tot maximum 18 maanden.
De
Raad van State beschouwt de recente onbeperkte verlenging van deze
termijn niet als ‘detentie’ maar als een restrictieve maatregel ‘ter
bescherming van de immigrant’, die door vrijlating in gevaar zou
kunnen komen.
Verschillende
internationale organisaties vinden detentie van migranten zonder
papieren ineffectief en inhumaan. Artsen zonder Grenzen beschouwt de
maatregel als “afschuwelijk teken van Griekenlands harde
behandeling van migranten”. In een recent rapport waarschuwde de
organisatie dat “verlengde en systematische detentie leidt tot
verwoestende gevolgen voor de gezondheid en waardigheid van migranten
en asielzoekers in Griekenland.”
Europese
Unie instemmend
Ondanks
de harde kritiek toont de regering geen bereidheid om de maatregelen
te versoepelen. Integendeel, de overgang naar een steeds strenger
beleid lijkt volledig in overeenstemming met wat de Europese
Commissie wil. In
september 2012 al werden de Europese regels voor het zogenaamde
Terugkeerfonds versoepeld, zodat Griekenland het geld, bedoeld voor
immigratiebeleid in de Europese Unie, ook mocht gebruiken voor
infrastructurele projecten, zoals het renoveren, herinrichten of
zelfs bouwen van detentiefaciliteiten.
Afgelopen
jaar wijzigde de Europese Commissie bovendien het bedrag dat
lidstaten zelf moeten betalen voor onder meer de projecten voor
immigratiebeleid. De EU gaat daardoor niet zozeer meer betalen, maar
de verplichte eigen bijdrage van Griekenland daalt van 25 naar 5
procent.
Het
Griekse beleid is niet los te zien van de Europese steun, zegt Danai
Angeli, een onderzoeker van ELIAMEP. Deze Griekse denktank onderzoekt
op dit moment de kosteneffectiviteit van immigratiebeleid en komt
later dit jaar met een conclusie. “De praktijk van systematische
detentie was niet mogelijk geweest zonder Europese financiële
steun”, zegt Angeli. “Zonder deze middelen zou Griekenland
zich waarschijnlijk hebben moeten richten op alternatieve
oplossingen, die veel kosteneffectiever zouden zijn. Detentie zou dan
nooit een politieke prioriteit zijn geworden.”
Militarisering van het immigratiebeleid
Volgens
Martin Lemberg-Pedersen, migratiedeskundige aan de Universiteit van
Kopenhagen, valt het beleid van massadetentie samen met een agenda
van militarisering en privatisering van het grensbeleid. Dat bestaat
uit het megaproject Eurosur, een permanente, technologische
surveillance van het hele Middellandse Zeegebied, maar ook uit het
inhuren van bedrijven om de grenzen te bewaken.
“Ondanks
een publieke veroordeling van de ramp die zich aan de buitengrenzen
afspeelt, verandert er in werkelijkheid niets aan de steun van de EU
voor meer en strengere controles rond de zuidoostelijke grenzen”,
aldus Pedersen. “Met deze dubbele standaard wil de EU zichzelf
neerzetten als relevante beleidsmaker, met het oog op alle
anti-immigratiepartijen die overal zo veel zetels winnen.”
