Middenklassejobs verdwijnen
Nieuws, Wereld, Economie, Samenleving, België -

Middenklassejobs verdwijnen

Terwijl ongelijkheid blijft groeien, ontvouwt zich een nieuw probleem. De middenklasse verliest banen, en er komt geen nieuw werk voor in de plaats. Dat blijkt uit onderzoek en bronnen van over de hele wereld.

woensdag 28 mei 2014 13:32
Spread the love

DeWereldMorgen.be

De tendens was het eerst merkbaar in de Verenigde Staten. Door de crisis en de groeiende economische ongelijkheid verdwenen
er banen. Maar niet de laagst of hoogst betaalde banen leken te verdwijnen.  Uitgerekend de
middenklasse blijkt aan jobkansen te verliezen.

In de VS ging 47 procent van de totale inkomensgroei tussen
1976 en 2007 naar de rijkste 1 procent van de bevolking. In Canada was dat 37
procent, en in Australië en Groot-Brittannië 20 procent. De kloof tussen rijk en
arm is sinds de financiële crisis sterk aan het groeien, zo stelde de organisatie van industrielanden Oeso
onlangs vast in een rapport.

Als gevolg van die toegenomen ongelijkheid is de middenklasse in een aantal landen  gekrompen. Dat is niet alleen in de Verenigde Staten het geval, maar ook her en der in Europa. Het gaat onder meer om Oostenrijk, Denemarken en Frankrijk,
zo laat het Oeso-rapport weten.   

Ook wat België en Nederland betreft verschijnen steeds meer berichten waaruit blijkt dat de
middenklasse lijdt onder de economische crisis en de groeiende ongelijkheid. 

Technologie

Onderzoeken als die van
Maarten Goos, Anna Salomons en Marieke Vandeweyer tonen aan dat een grote
oorzaak van deze ontwikkeling de mechanisering van onze arbeid is. Al sinds de
eerste industriële revolutie waarschuwt men voor het verdringen van arbeid door
machines.

Vanaf de jaren 80 werd
arbeid (tijdens wat de derde industriële revolutie wordt genoemd) op grote
schaal geautomatiseerd. Door deze ontwikkeling voeren machines taken uit die voorheen door arbeiders werden uitgevoerd. Welvaart wordt dus niet per sé besteed aan lonen.

Bij de
automatisering van arbeid wordt er al snel gedacht aan robots die het handwerk van mensen
overnemen. Maar dat is allerminst de enige vorm van automatisering. Door de komst van het
internet en steeds snellere computers worden middenklassebanen
in hun bestaan bedreigd. Banen zoals in het postkantoor of in de zakelijke
dienstverlening verdwijnen langzaam. Dit wordt door professor Brian Arthur,
onderzoeker en voormalig hoogleraar economie aan de Stanford Universiteit, de “autonome
economie” genoemd.

“Het is subtieler dan het
idee van robots die langzaam ons werk overnemen”, zegt hij. “Het gaat om
digitale processen die communiceren met andere digitale processen, waarmee ze
nieuwe processen in het leven roepen. Daardoor kunnen we meer doen met minder
mensen en verdwijnen er banen.”

België

De laagst betaalde banen
blijven bestaan. Een robot die schoonmaakt kost vooralsnog veel meer dan een
computer die zelf data invoert. Uit het onderzoek van de KU Leuven blijkt dat
ook in België relatief veel middenklassejobs verdwijnen, maar dat er dan niet zozeer werkloosheid volgt als wel arbeidsmarktverdringing. Veel van de werknemers uit de middenklasse nemen bij ontslag hun toevlucht tot laagbetaalde banen.

Een van de meest genoemde
oplossingen voor het probleem is scholing. Steeds meer hangt klasse en rijkdom
samen met vaardigheden of diploma’s. Wie slim en geschoold genoeg is, die kan werken met de voortschrijdende technologie.

Toch zal onderwijs niet het
wondermiddel zijn waar op gehoopt wordt. Het middensegment van de arbeidsmarkt zal onvermijdelijk onder druk blijven staan. Ook zal
het grote aantal hoogopgeleiden de polarisering in de hand werken.

Dit resulteert in een steeds
grotere afstand tussen hoog- en laagopgeleiden, waarbij de middenklasse dus
geheel buiten de boot valt. 

De kwestie komt steeds vaker
onder de aandacht, ook in Nederland, zoals onlangs bleek uit achtergrondartikelen in de Volkskrant enTrouw.

VS

Dat ook Obama de bedreigde middenklasse tijdens zijn State of the Union ter
sprake bracht, heeft een reden. Tussen 2007 en 2010 kromp
het aantal middengeschoolde banen in de VS met 9,3 procent, terwijl ze sinds
het herstel van de Amerikaanse economie vanaf 2010 slechts met 1,9 procent zijn
gegroeid. Dat blijkt uit cijfers van het U.S. Bureau of Labor Statistics.

“Er hebben belangrijke
veranderingen plaatsgevonden in de aard van arbeid”, zei William Dudley,
president van de New Yorkse Fed, tijdens een toespraak. “Terwijl er een
aanzienlijk aantal hoger- en laaggeschoolde banen zijn gecreëerd, zijn de
kansen voor de middenklasse gekrompen.”

Volgens onderzoek van de
Universiteit van Oxford is liefst 47 procent van alle banen kwetsbaar voor
nieuwe technologie. Ook economen, accountants, juristen en zelfs journalisten
worden slachtoffer van de snelle ontwikkelingen.

Oplossingen

We hebben te maken met een complex probleem, dat in omvang toeneemt. Oplossingen liggen niet voor de hand. Meer
scholing doet weinig meer dan het probleem verplaatsen.

Volgens Rutger Bregman, die op De
Correspondent
een artikel schreef over de kwestie, is er maar een oplossing: herverdeling. Door een basisinkomen bijvoorbeeld. Het is dat of vluchten voor
de robots die ons werk uiteindelijk overbodig zullen maken.

take down
the paywall
steun ons nu!