Het
blazoen van N-VA raakte doorheen deze campagne steeds meer besmeurd.
Waar bij aanvang van de campagne de N-VA nog kon wegkomen met de
baseline ‘sociaal maar niet socialistisch’, ontpopten de
Vlaams-nationalisten zich in de laatste weken van de campagne tot
liberale hardliners. Niet alleen de hardvochtigheid viel op, maar ook
de manipulatieve manier waarop N-VA bepaalde thema’s op de agenda
zette. Dat kwam vooral tot uiting in het discours over werklozen.

De
1 procent

Tijdens
de campagne heeft N-VA
er alles aan gedaan om
te laten uitschijnen dat er in België een groot aantal
werkonwilligen bestaan. Het beeld van de langdurig werkloze die vier
appartementen bezit, passeerde meermaals de revue. Een bewuste poging
om steuntrekkers af te schilderen als een in de hangmat wiegend
profitariaat.

De
N-VA hoopte natuurlijk dat ze door deze karikatuur aansluiting zou
vinden bij het buikgevoel van menig Vlaming. Het idee dat onze
sociale zekerheid niet langer houdbaar is door een te lakse
toewijzing van uitkeringen is inderdaad wijdverbreid.

Maar
hoe sterk een buikgevoel ook moge zijn, het is geen garantie op
waarachtigheid. Uit een fact check van deredactie.be bleek dat fraude
en misbruik alvast niet van die aard of omvang zijn dat ze het
systeem van werkloosheidsuitkeringen bedreigen. In een artikel op DeWereldMorgen.be
wees Wouter Wittevrongel er op dat slechts 1,01 procent van de
werkzoekenden effectief als werkonwillig kan beschouwd worden. 

Nog
een N-VA-these die door feiten werd ingehaald: eergisteren beweerde
Sigfried Bracke dat vakbonden te winnen hebben bij een hoge
werkloosheid. Want voor iedere werkloze ontvangt de vakbond een
bepaald geldbedrag, zo argumenteerde Bracke. Uit een reactie van de
RVA blijkt echter dat dit geldbedrag slechts van die grootte is dat
de vakbonden verlies maken op iedere werkloze die ze begeleiden. Voor
de vakbonden is iedere werkloze dus een kost.

Leugens

Met
andere woorden: het N-VA-riedeltje over werkonwilligen, fraudeurs of
vakbonden stemt niet overeen met de feiten. Hier zijn slechts twee
verklaringen voor te geven. Ofwel heeft de N-VA een zeer slecht
presterende studiedienst die dringend aan vervanging toe is, ofwel
worden leugenachtige karikaturen heel bewust verspreid.

Beide
mogelijkheden dienen somber te stemmen. Als Vlaanderens grootste
partij over een dergelijke erbarmelijke studiedienst beschikt, dan
geeft dat te denken over de haalbaarheid van het N-VA-programma en de
geloofwaardigheid van de partij als geheel. Als N-VA tegen beter
weten in leugenachtige karikaturen verspreid, dan zitten we met een
partij die platte
manipulatie als legitiem campagnemiddel beschouwt.

Dat
laatste bleek ook nog uit de kleine rel die zich ontrolde naar
aanleiding van de zogenaamde interne peiling bij Open VLD. In het
programma Jambers in de politiek gaf De Wever te kennen dat hij
de resultaten van die interne en geheime iVox-peiling had
binnengekregen via “zijn spionnen”. Smalend verkondigde hij dat
de liberalen bedroevend slecht scoren in de peiling.

Opvallend:
zowel de liberalen als iVox ontkennen formeel het bestaan van een
dergelijke peiling. Of de peiling nu al dan niet bestaat, het gedrag
van De Wever is een sterk staaltje van machiavellistische politiek
waarin het doel schijnbaar ieder middel rechtvaardigt. Erg
deontologisch of ethisch kan dit soort van campagne niet genoemd
worden.

Rechtzettingen

N-VA
lijkt haar doorgaans gracieus communicatief gedribbel vervangen te
hebben door agressief paniekvoetbal. Anderhalve week geleden
verscheen het bewuste interview met Jan Jambon in het Nieuwsblad. Hij
stelde daarin dat een huiseigenaar zijn eigendom moest verkopen om in
aanmerking te komen voor een leefloon. De inkt was nog niet droog of
een heuse storm trok over het medialandschap. Het draagvlak voor
Jambons standpunt bleek de oppervlakte van het uiteinde van een
biljartkeu te hebben.

Dat
realiseerde N-VA zich ook. Vandaar dat Jambon algauw op z’n woorden
terugkwam. Op een inderhaast bijeengeroepen persconferentie beweerde
hij dat de journalist in kwestie zijn betoog verkeerd begrepen had.
Vreemd, want die journalist had – zoals het een correcte
journalist betaamt – een uitgeschreven versie ter goedkeuring
voorgelegd aan Jambon.

Net
toen de Jambon-rel vergeten was, maakte de voorzitter zelf een
uitschuiver van jewelste. Door te beweren dat een goed cv volstaat om
werk te vinden, kreeg N-VA opnieuw half Vlaanderen over zich heen.
Toen De Wever zich bewust werd van de impact van zijn uitspraak,
haastte hij zich om te zeggen dat zijn woorden verkeerd begrepen
waren. Opnieuw een weinig geloofwaardige en pijnlijke rechtzetting.

Nog
pijnlijker was de reactie van enfant
terrible Sigfried
Bracke die er – na de rechtzetting van De Wever – een schepje
bovenop deed: De Wever had volgens hem op treffende wijze ‘de
realiteit’ beschreven. Wat die realiteit betreft: volgens de meest
optimistische becijferingen, staat er één vacature open per vijf
werkzoekenden in Vlaanderen. Opnieuw een leugen uit domheid of
electoraal winstbejag dus.

Stress

In
de laatste weken van de campagne lijkt N-VA in al haar overmoed tegen
een muur op te lopen. Het aura van de overwinning lijkt zijn
glans te verliezen en
dat resulteert in een potje paniekvoetbal.

Dat
is meer dan louter een indruk. Op basis van de provinciale peilingen
die De Morgen publiceerde, blijkt dat de overwinning van N-VA lang
niet zo spectaculair zal zijn als de N-VA zelf in gedachten heeft.
Ook de populariteit van
De Wever zelf is dalend, zo berichtte De Standaard op basis van een
peiling.
“Incontournable” is een woord dat met steeds meer aarzeling wordt
uitgesproken. Bovendien ziet het ernaar uit dat Groen en PVDA+ wel
eens de echte verrassingen van deze verkiezing zullen worden.

Natuurlijk,
peilingen zijn slechts peilingen. Maar toch lijkt er iets te kenteren
op het eind van deze campagne. Door het communautaire achter zich te
laten en zich voluit op het domein van het sociaal-economische te
storten, stelt N-VA zich kwetsbaar op. Het lijkt erop dat
N-VA de sociale reflex van haar potentieel electoraat heeft
onderschat.

Of
om het in grondstromen uit te drukken: doorheen Vlaanderen loopt ook
een sociale grondstroom. Het ruimere middenveld met zijn talloze
verenigingen, vrijwilligers en geëngageerde medewerkers, ons uniek
sociaal systeem en de belangrijke rol van de vakbeweging daarin,
wordt door vele Vlamingen nauw aan het hart gedragen. En het hart van
de Vlaming is misschien iets guller dan De Wever & co vermoeden.

Hoe dan ook,
25 mei wordt een verrassing. De vraag is alleen voor wie.