Opinie - Theo Poumpalov

Twee feestdagen van Vrede en Eenheid

Naast Europadag is 9 mei ook de datum van een heel andere herdenking - die net iets langer bestaat. In de voormalige Sovjet-staten is het dan de Dag van de Overwinning, inmiddels door de actualiteit van nieuwe betekenissen voorzien. Dat was vooral te zien bij de recentste 9 meivieringen in Bulgarije.

dinsdag 13 mei 2014 12:24
Spread the love

9 mei staat bekend als Europadag. Ik moet toegeven dat ik heb moeten opzoeken wat er juist gevierd wordt op deze dag. Voor hen die het eveneens niet weten: op 9 mei 1950
werd de Schuman-verklaring ondertekend, die gezien wordt als ‘de
eerste aanzet tot wat later de Europese Unie zou worden’.
Met Europadag vieren we de vrede en eenheid in Europa.
Zo wordt het uitgelegd op de website van de Europese Unie.

Mij was 9
mei veeleer bekend wegens een tweede historische gebeurtenis, hoewel
die in België en
de rest van West-Europa een dag eerder wordt gevierd. De
capitulatie van het Duitse leger is pas op 9 mei 1945
aangekondigd in Moskou en heet sindsdien de Dag van de Overwinning. Het is een
feestdag waarop het Rode Leger wordt geëerd,
een dag waarop het fascisme is verslagen, een dag met een grote
symbolische betekenis. En wie denkt dat het laatste enkel geldt voor
Rusland en andere voormalige Sovjet-staten, komt bedrogen uit.

Breuklijn

De
afgelopen weken en maanden staan in het teken van de Oekraïense
revolutie, of althans een poging tot. Daarbij komt de verdeeldheid in het
land aan het licht. De problematieken liggen
uiteraard dieper dan een simpele keuze tussen Europa of Rusland
— richting
het Westen of Oostwaarts —
maar
het is een publiek debat dat ongetwijfeld nog lang zal voortgaan en
waar de EU erg veel rekening mee zal moeten houden.

Kijken
we iets dichter bij huis, of beter gezegd binnen de EU, dan kunnen we
diezelfde breuklijn vinden bij een van onze bondgenoten. Meer bepaald in
Bulgarije, een voormalige communistische staat en een van de meest
recent toegetreden leden van de EU.

Daar
worden, ironisch genoeg, beide vieringen van 9 mei gehouden. Zo komen heden en verleden extra sterk in de
schijnwerpers. Niet enkel in Oekraïne
is de situatie gespannen, met de aankomende Europese verkiezingen
wordt in Bulgarije evengoed een hevig debat gevoerd. Niet tussen eurosceptici
en verdedigers van de Unie, maar tussen ‘russofoben’
en
‘russofielen’.

Inderdaad, binnen de EU. Dat is echter niet vanzelfsprekend voor een land dat voor meer dan 90 procent
afhankelijk is van Russische gastoevoer, en tot voor kort —
volgens
sommigen nog steeds —
een
communistisch regime kende.

Verbrande vlag

Terug
naar 9 mei, de dag van Europese eenheid en de overwinningsdag van
het Rode Leger. In Sofia, de hoofdstad van Bulgarije, werd het afgelopen vrijdag kenmerkend gevierd: een mars met Bulgaarse,
Russische én
Sovjetvlaggen, leuzen met steun aan de Euraziatische Unie —
de
toekomstdroom van Poetin —
en
met als afsluiter het demonstratief verbranden van de Europese vlag.

Dit allemaal onder toeziend oog van Sergei Stanishev, leider van
de Bulgaarse Socialistische Partij, voormalige Eerste Minister, en
huidig voorzitter van de Partij van de Europese Sociaaldemocraten
(PES). Nadien
wou hij geen reactie geven op de gebeurtenissen, maar het lijkt mij
duidelijk wat de visie en toekomstplannen van zijn partij zijn. Ze kan allerminst marginaal genoemd worden, omdat ze meer dan
een kwart van de stemmen voor de parlementsverkiezingen in 2013
behaalde, en onafgebroken aanwezig is in het nationale parlement.
Een partij die de toekomstige problemen van de EU heel erg duidelijk
maakt.

Terughoudendheid

Vrede
en eenheid in Europa, ik krijg het maar niet uit mijn hoofd. Het
klinkt allemaal heel mooi, maar in hoeverre is dat
haalbaar? Terwijl nieuwsberichten vanuit Oekraïne
blijven binnenstromen, wordt steeds duidelijker hoe sterk de invloed van
Rusland nog steeds is op een groot deel van Europa — om
nog te zwijgen over de terughoudendheid van de Europese
leiders om in actie te schieten tegen Rusland.

Kort geleden had Herman Van Rompuy het er nog over dat men in
een volgende fase heel de Balkan-regio wil laten toetreden tot de EU,
“of
daar bij de publieke opinie grote steun voor is, weet ik niet. Maar
toch doen we het.”
(De Morgen, 30/04/2014) Ten koste van wat?

Ik
wens de voormalige staten onder Joegoslavië niet hetzelfde toe als wat in Oekraïne
aan het gebeuren is, of beter, ik wens het hun niet opnieuw toe. Want
na de gebeurtenissen in de jaren 1990
zou het niet moeten verbazen dat het verzet er nog sterker zal zijn.
Men beschouwt er, om het zacht uit te drukken, de NAVO niet als een
favoriete bondgenoot.

Mensenlevens

Nu
zie ik de situatie in Bulgarije niet snel uit de hand lopen —
al
moeten er nooit te snel conclusies getrokken worden —
maar
ik twijfel er niet aan dat een groot deel van de bevolking Poetin met
open armen zou ontvangen. Een eenheid vormen mag dan wel grote
voordelen hebben voor de economische ontwikkeling van de EU, dit mag
in elk geval niet ten koste van mensenlevens gebeuren.

Door
middel van economische afhankelijkheid ga je de publieke opinie niet
veranderen en er zijn heel wat factoren waar rekening mee gehouden
moet worden. De EU moet goed nadenken over hoe men de vrede en
eenheid wil behouden, maar vooral ook hoe men die wil verkrijgen. Het
zal verre van evident zijn, want de Koude Oorlog mag dan wel 25 jaar
voorbij zijn, heel wat mensen leven nog steeds met verdeelde
gedachten.

take down
the paywall
steun ons nu!