De verdeeldheid
tussen de twee Palestijnse facties van de afgelopen jaren leidde tot
een terugval op het gebied van ontwikkeling en rechten en verzwakte
de Palestijnse politieke onderhandelingspositie. De breuk ontstond in
juni 2007, ongeveer een jaar nadat Hamas de parlementsverkiezingen
had gewonnen. Die overwinning werd gevolgd door mislukte
onderhandelingen over een regering van nationale eenheid en een
mislukte poging tot staatsgreep van Fatah. Die werd door Hamas
afgeslagen waarna beide groeperingen het alleen bestuur in hun deel
van Palestina overnamen.
Twee weken na de
aankondiging van de verzoeningsplannen op 24 april 2014 zetten Ismail
Haniya, premier van de Hamas-regering, en president Mahmoud Abbas,
leider van de Fatah-regering, op de Westelijke Jordaanoever
voorzichtige stappen vooruit. De verzoeningsovereenkomst roept
president Abbas op om gesprekken te voeren die moeten leiden tot een
nieuwe regering van nationale eenheid, met daaropvolgend
verkiezingen.
De onverwachte
verzoeningspoging heeft zijn wortels in de diepe crisis waarin de
Hamas-regering verkeert sinds de Israëlische belegering van Gaza
zeven jaar geleden begon en sinds de recente maatregelen van het
Egyptische leger aan de Palestijns-Egyptische grens. Het Egyptische
leger vernielde de meeste tunnels waardoor goederen en grondstoffen
werden aangevoerd voor de Gazastrook, een levensader voor de
Palestijnen.
Voor de
Palestijnse Autoriteit in Ramallah op de Westelijke Jordaanoever komt
de verzoeningspoging op het moment dat gesprekken over een
tweestatenoplossing met Israël zijn vastgelopen. Voor Fatah is dit
een aanleiding voor toenadering tot Hamas in Gaza – en een
aanzienlijke politieke klap in het gezicht van Israël.
Israëlische
belegering Gaza doorbreken
Als er volgens
plan een eenheidsregering komt, zal deze moeilijke uitdagingen moeten
aangaan. “In de eerste plaats moeten er parlements- en
presidentsverkiezingen worden voorbereid. Als tweede punt staan er
ingewikkelde kwesties op de agenda zoals de belegering van Gaza en
het beëindigen van de crisis bij de grensovergang Rafah met Egypte,
in overleg met onze Egyptische collega’s”, zegt Mustafa
Barghouti, secretaris-generaal van het nationale initiatief.
De Palestijnen in
Gaza hopen dat de overeenkomst zal leiden tot een einde van de
isolatie van Gaza. Hamas zal wellicht niet direct in staat zijn
betere betrekkingen op te bouwen met Egypte, als gevolg van
veiligheidsproblemen met de huidige Egyptische regering.
“Egypte
verwelkomt het verzoeningsakkoord en het is mogelijk dat het
restricties bij de grensovergang Rafah versoepelt, zodat Palestijnen
gemakkelijker kunnen reizen. Dat betekent echter niet dat het
Egyptische beleid ten aanzien van Hamas verandert”, zegt
Mekhemar Abu Se’da, politicoloog aan de Al-Azhar Universiteit in
Gaza. “Dat betekent dat Egypte druk zal blijven uitoefenen op
Hamas, tenzij Hamas laat zien dat het zich distantieert van de
Moslimbroederschap in Egypte.”
