PVDA+ voorzitter Peter Mertens en SP.a kopstuk Yasmine Kherbache (Foto: Illias Marraha)
Samenleving, Politiek, België, Lokaal, Antwerpen, Brussel -

De broederstrijd tussen de SP.a en PVDA+

De vijandigheid tussen de SP.a en PVDA+ overtreft alle verwachtingen. Naar aanloop van de Vlaamse, Federale en Europese verkiezingen op 25 mei kunnen we nog meer getouwtrek tussen deze twee partijen verwachten. Deze strijd zal niet stoppen na de verkiezingen.

maandag 14 april 2014 14:30
Spread the love

Wij zijn allemaal socialisten

Zowel de SP.a als de PVDA+ definiëren zich als
socialistische partijen. Maar allebei vertegenwoordigen ze verschillende
tendensen binnen het socialisme. De SP.a is een sociaal-democratische partij
die beïnvloed is door de ‘Derde Weg ideologie’ van de Brit Anthony Giddens. Deze
ideologie probeert de scherpe kantjes van het neoliberalisme af te vijlen. Bij
de PVDA+ heeft het marxisme echter de overhand. Die ideologie wil gewoonweg een
omwenteling van het systeem. En dit gaat veel verder dan het bekampen van het neoliberalisme, de PVDA+ wil een einde maken aan het kapitalisme. Dit zijn de grote
ideologische verschillen tussen de twee partijen.

België of Vlaanderen?

Op geografisch vlak is de SP.a een Vlaamse partij die zich
louter in Vlaanderen en Brussel beweegt. In Wallonië en Brussel (en ook bij
de Duitstalige gemeenschap) heb je de Franstalige PS. De PS en SP.a waren vroeger verenigd in de Belgische Socialistische Partij (BSP). Maar de BSP besloot om
zich in de jaren ’70 op te splitsen volgens het taalcriterium. Toch bestaan er nog steeds sterke banden tussen de SP.a en PS. Ze zitten bijvoorbeeld in dezelfde fractie in het
Europees parlement. Ze zitten altijd samen in de regering op het federaal
niveau en ze behouden een sterke band via hun vakbond ABVV (die niet volgens
taal is gesplitst).  

De PVDA+, in het Frans PTB+, is een partij die
Belgisch georganiseerd is. Het is een partij met één voorzitter (Peter Mertens)
over heel België zonder onderscheid in taal. De partij beweegt zich dan ook zowel in Vlaanderen, als in Wallonië en Brussel.   

In de ogen van de SP.a en PS zijn staatshervormingen noodzakelijk
geweest, terwijl de PVDA+/PTB+ zich hier altijd tegen heeft verzet. De partij wil zelfs het onderwijs herfederaliseren. De verschillen tussen de PVDA+ en
SP.a zijn op dit vlak met andere woorden immens.

Ook de sociologische samenstelling van beide partijen is erg verschillend. De SP.a moet zich alleen verantwoorden tegenover haar Vlaamse achterban, terwijl de PVDA+ heel België beslaat. Bovendien betekent dit ook dat de werking van beide partijen anders georganiseerd is.

Vechten om het middenveld en dezelfde kiezers

Maar als de twee partijen op ideologisch en organisatorisch
vlak volledig anders zijn, waar komt dan de grote vijandigheid tussen hen vandaan? Dit is vrijwel simpel te verklaren: ze ademen allebei dezelfde
politieke lucht, hebben ongeveer dezelfde kiezers en willen allebei de leidende
socialistische kracht zijn in Vlaanderen. We weten uit onderzoek van Marc
Swyngedouw van de KULeuven dat de gemiddelde kiezer in Vlaanderen op
sociaal-economisch vlak, linkse attitudes heeft. Dit wilt zeggen dat beide  partijen proberen te appelleren aan dezelfde kiezer. En allebei willen ze hetzelfde
middenveld vertegenwoordigen.  

Het voorbeeld van de Marokkaanse gemeenschap hierin is tekenend. In 2006 behaalde Patrick Janssens in Antwerpen een monsterscore
met zijn lijst SP.a-Spirit. Hij haalt 35 procent en PVDA+ blijft steken op 1,85 procent van de
stemmen. Dit was toen gedeeltelijk te danken aan de Marokkaanse gemeenschap die toen resoluut voor de SP.a koos. 

Toen er na de verkiezingen een
hoofddoekenverbod ingesteld werd door het stadsbestuur, veroorzaakte dit grote
ophef binnen de moslimgemeenschap. De PVDA+ zag haar kans schoon en
voerde hier radicaal actie tegen. Zes jaar later, in 2012, wordt de SP.a
afgestraft voor het hoofddoekenverbod en breekt de PVDA+ door in Antwerpen met
8 procent van de stemmen.  

De strijd om dezelfde kiezers en het middenveld vindt echter niet enkel in Antwerpen plaats. De PVDA+ probeert de socialistische vakbond ABVV aan haar kant te
krijgen. Op verschillende lijsten in Wallonië, Brussel en Vlaanderen voor
25 mei staan 170 syndicalisten te prijken. Tussen de SP.a en de PVDA+ is er een
strijd bezig om de basis en het middenkader van het ABVV. Het zelfde geldt voor
de socialistische mutualiteit, en voor de sociale en culturele sector.  

Is er een vergelijk mogelijk?  

Wat er ook gebeurt op 25 mei, de strijd tussen de SP.a en de PVDA+ zal
verder duren en zelfs verhevigen. Heel wat analisten en politieke commentatoren
onderschatten deze veranderingen. Wat er gebeurt tussen de SP.a en de PVDA+ kan
de komende decennia België herdefiniëren. We zien nu al een sterke polarisatie tussen links en rechts in de Vlaamse en Belgische politiek. Op zich kunnen deze tegenstellingen natuurlijk alleen ten goede komen aan het politiek debat. 

Maar is het mogelijk dat de SP.a en de PVDA+ samen ooit samen naar de kiezer trekken? Gezien de grote ideologische verschillen lijkt dit uitgesloten. Wellicht kunnen we ons wel verwachten aan impliciete samenwerkingen. Denk maar aan het dossier van de BTW op gas en elektriciteit. PVDA+ populariseerde dit programmapunt
en de SP.a kon het doordrukken in de federale regering. Op die manier zouden beide partijen elkaar in de toekomst vaker kunnen vinden bij het verwezenlijken van hun programma’s.

take down
the paywall
steun ons nu!