Opinie - Mohamed Benhaddou

Naar een superdiverse IJzerwake

Als de Vlaamse beweging de bestaande diversiteit omarmt en inclusief benadert is er ruimte voor dialoog tussen gelijken, tussen burgers. Dan moet ze het migratiestop-verhaaltje opbergen en beginnen aan het verhaal dat we een superdiverse en immigratiesamenleving zijn geworden waar ruimte is voor diverse culturen en meertaligheid. Dat kan gerust samengaan met het behoud van het Nederlands als ‘lingua franca’.

vrijdag 11 april 2014 14:31
Spread the love

Een tijdje terug ging ik naar een
debat over de Arabische Lente georganiseerd door de
Vlaams-nationalistische “Debatclub”. Sprekers van dienst waren onder andere mijn
goede vriend Dyab Abou Jahjah, journalist Jef Lambrechts en verder nog
een islamofoob niemendalletje wiens naam ik dezelfde avond al vergeten
was. We waren op voorhand gewaarschuwd dat er een kans zou zijn op
racistische stoottroepen en of het wel verstandig was om te gaan. Eens
aangekomen was ik niet helemaal verrast.

Hier zaten ze dan: een zaaltje gevuld met
die hard Vlaams-nationalisten. Het organische kiespubliek van de N-VA en
het Vlaams Belang. Gemiddelde leeftijd: 69 jaar. Dat cijfer werd dan
nog vertekend door de aanwezigheid van een aantal (gekleurde) jonge
dertigers. Erg ruig zagen ze er ook niet uit. Ik keek nog even uit voor
gepunte wandelstokken. Tevergeefs.

Ik grapte tegen een journalist vanTerzake, een gekende Vlaams-nationalist die met zijn overtuiging de
neutraliteit aan de Reyerslaan goed bewaakt, dat afgaande op dit
publiek, de toekomst van het Vlaams-nationalisme er erg euhm…. ‘kort’
uitziet. Je zou bijna denken dat links hier geen antwoord op nodig
heeft, gewoon wat tijd en een hoge cholesterol zijn hier de grootste
vijand van het Vlaams-nationalistische project.

Dat debat was inhoudelijk sterk en
achteraf hebben we wat woorden gewisseld met het publiek. Zo ook met een
organisator van de IJzerwake. Of ik ook geen Nieuwe Vlaming was, vroeg
hij. Ik antwoordde dat ik mezelf dan nog liever een Oude Belg zou
noemen. Over het waarom daarvan ging ik in op hoe Vlaanderen zich graag
langs etnoculturele lijnen definieert en niet om kan met zijn diverse
achtergronden en talen en deze continue miskent en problematiseert.

Dan
zie ik het Belgisch project, dat per definitie een multi-etnisch en
multi-linguïstisch project is, meer zitten. Als het nog even afstand
kan nemen en excuses aanbiedt voor zijn bloedig koloniaal verleden zou ik
het nog echt graag zien.

Er werd me toegeroepen dat Vlaanderen ook
multicultureel is. Ik antwoordde: fijn, dan hoop ik dat jullie dat voor
eigen kerk preken. Mij hoef je namelijk niet te overtuigen dat het kan.
“Ik ben ook Vlaming”-debatjes organiseren om met moslims te flirten is
futiel. Een speech “Vlaanderen is superdivers” op de IJzerbedevaart
klinkt al een pak beter.

Want welk verhaal biedt Vlaanderen vandaag aan
zijn etnisch-culturele minderheden? Een exclusief plichtenverhaal dat
rechten belooft eens er een geslaagde integratie is die na drie
generaties oneindig continuerend lijkt? Een verhaal dat een migratiestop
bepleit en aan haar minderheden benadrukt dat ze de laatste “der
gelukzoekers“ zijn en potentiële nieuwkomers mee moeten ontmoedigen met
een “vol is vol”-verhaal? Tenzij je over de juiste expertise, diploma
of een voetbalvoet beschikt uiteraard, dan ben je heel welkom om hier
bij te dragen en de brain- en talentdrain in land van oorsprong in
stand te houden.

Op deTerzake-uitzending van 3 april
pleitte Bart De Valck van de Vlaamse Volksbeweging voor een
“leitkultur”. Een orwelliaanse term voor ‘alle culturen zijn gelijk maar
die van ons is toch gelijker en moet leiden’. 

Er
wordt vastgehouden aan de oude, eenzijdige aanpassingsverhaaltjes. Het besef dat het oude integratie/assimilatieparadgima achterhaald is zal soms pijnlijk zijn. De weg naar een consensus van een burgerschap dat losstaat van
etno-culturele kenmerken is nog lang.

Tegelijk
is de houdbaarheid van een culturele hegemonie die zich verstopt
achter een “neutraliteit” aan het eroderen. De realiteit – van
vergrijzing en diversifiëring – is de oude denkbeelden sneller aan het
inhalen.

Een burgerschap dat zich ent op bloed-en-bodem-theorieën heeft simpelweg geen kans en plaats meer in de 21ste
eeuw. Net zoals Galileo heeft mogen ervaren verloopt een
paradigmaverschuiving moeizaam en niet zonder offer.

Het vraagt immers
van ons allen om een manier van kijken naar de wereld in vraag te
stellen maar ook onszelf tout court. Wie zijn ‘wij’ vandaag en hoe gaan
we om met elkaar? Een ander wereldbeeld verkondigen waarbij de aarde
niet langer het middelpunt van het universum was, werd de arme man,
getuige zijn vervolging door de inquisitie, niet in dank afgenomen.

Oude
partijen, zowel vanuit het centrum als in de periferie, gedragen zich
soms als een moderne inquisitie door hier ook te willen scoren met
repressie als antwoord op de onzekerheid die een veranderende samenleving met zich
meebrengt.

Als de Vlaamse beweging de bestaande
diversiteit omarmt en inclusief benadert is er ruimte voor dialoog
tussen gelijken, tussen burgers. Dan moet ze het migratiestop-verhaaltje opbergen en eens beginnen aan het verhaal dat we een superdiverse en
immigratiesamenleving zijn geworden waar ruimte is voor diverse culturen
en meertaligheid. Dat kan gerust samengaan met het behoud van het
Nederlands als lingua franca. Er is gelukkig een ruimte tussen het
“linguicisme” van het Nederlands of de complete onzichtbaarheid ervan.

In de 21ste eeuw waarin het stedelijke
samenleven steeds meer in superdiversiteit zal verlopen en een nieuw
sociaal contract zal vragen is het geromantiseerd identitair verhaaltje
polariserend en destructief. Een maatschappij die ophoudt zichzelf in
vraag te stellen en op zichzelf terugplooit, draagt zichzelf zo naar de
afgrond.

 Mohamed Benhaddou is politicoloog

(werd eerder gepubliceerd op de blog van Bleri Lleshi)

take down
the paywall
steun ons nu!