Isabel Michi
heeft samen met haar man en kinderen een klein landbouwbedrijf, 5 hectare
groot, in Seropédica, op 70 kilometer van Rio de Janeiro. Zes jaar geleden
schakelden ze over op biologische landbouw.

Het
keerpunt was de dood van een van haar broers. Die was op 37-jarige leeftijd aan
longkanker gestorven zonder ooit gerookt te hebben, volgens Michi een gevolg
van het intensieve gebruik van chemische producten in het bedrijf van haar
ouders.

Harde concurrentie

Michi
bande alle chemische producten uit haar eigen bedrijf. Die zijn niet alleen
vervuilend, ze gaan ook met 70 procent van het budget lopen, zeggen experts. Michi
verenigde zich met veertien andere kleine landbouwers in Serorgânico, dat
zaaigoed en plantjes levert en de groenten naar de markt brengt.

De vraag
naar biologische producten stijgt fors in Brazilië. De concurrentie is echter bikkelhard.
De industriële landbouw produceert met veel minder kosten. Biologische gewassen
kosten 30 tot 50 procent meer.

Randfenomeen

Biologische
landbouw blijft een randfenomeen in Brazilië, zegt José Antônio Azevedo Espíndola
van Embrapa, de overheidsdienst voor landbouwonderzoek. “Er is een enorm
groeipotentieel maar de weg is nog lang. De laatste jaren is de bezorgdheid om
de kwaliteit van de voeding toegenomen, de bezorgdheid om het milieuaspect, om
duurzaamheid en gezondheid van de productie.”

Biologische
landbouwers vertegenwoordigen amper 1 procent van het totale aantal landbouwers
in het enorme land. Bij de laatste telling, in 2006, ging het om vijfduizend
gecertificeerde biologische landbouwers. Vandaag zijn er naar schatting 12.000,
zegt Espíndola, samen goed voor 1,75 miljoen hectare.

Omsingeld

Deze
boeren geraken moeilijk uit hun omknelling, soms letterlijk. Het bedrijfje van
Michi is omsingeld door onder meer steengroeves, veeteeltbedrijven en een
afvalstort. “Er is niet alleen de stank, ook het water dreigt vervuild te
raken”, zegt ze. “Ik heb al een aanbod gekregen om mijn perceel te
verkopen. Maar ik vertrek pas als ik iets gelijkaardigs kan kopen op een andere
plaats.”

Biologische
landbouwers geraken ook moeilijker aan krediet en technische ondersteuning. Volgens
Espíndola ontbreekt een echt overheidsbeleid voor de sector. “Zolang dat
er niet komt, zullen er flessenhalzen blijven bestaan voor de biologische
productie.” Niet alleen de biologische landbouw maar de hele
gezinslandbouw blijft het moeilijk hebben, zegt Nilton Cesar Silva dos Santos,
die eveneens voor Embrapa werkt.

Fabíola Ortiz