Wat het al-Khattabiplein over het hedendaagse Antwerpen zegt
Opinie, Nieuws, Geschiedenis, Antwerpen, Lokaal, Marokko, Borgerhout, Rif, Mohamed bin Abdelkrim al-Khattabi -

Wat het al-Khattabiplein over het hedendaagse Antwerpen zegt

"What’s in a name", vroeg Shakespeare zich af in zijn beroemd stuk 'Romeo en Julia'. In het hedendaagse Antwerpen heel veel. Deze week heb ik alvast iets belangrijks geleerd. Een naam is neutraal of is niet neutraal.

woensdag 4 december 2013 11:00
Spread the love

Vergeet een T-shirt met Allah of een Vlaamse leeuw, vergeet zelfs een keppeltje of een hoofddoek, in het hedendaagse Vlaanderen zijn bijna alle politieke partijen het erover eens dat een naam zoals die van al-Khattabi niet neutraal is.

Die bijzonder enge visie op neutraliteit impliceert dat ik, met een even ‘onneutrale’ naam, eigenlijk geen enkele publieke functie in deze samenleving kan vertolken.

Als ik later een kind heb dat de naïeve droom koestert om later premier te worden, zal ik zijn of haar droom al vroeg aan diggelen moeten slaan en zeggen dat de naam die hij of zij draagt niet neutraal is! Kwestie van het kind zo vroeg mogelijk voor te bereiden op de realiteit.

50 jaar migratie

In februari 2014 zal het 50 jaar geleden zijn dat de Marokkanen als vee uit Marokko werden geplukt om hier in België de jobs te doen die de Belgen niet meer wilden doen. Vanuit die optiek dachten enkele geëngageerde buurtbewoners in Borgerhout dat het een prachtig signaal zou zijn als een belangrijke Marokkaan geëerd zou worden door een plein naar hem te vernoemen.

De meeste Marokkanen die in Borgerhout wonen, komen uit de Rif, waar ook al-Khattabi vandaan komt. Hij is een man die heel wat heeft betekend voor die mensen, en heel wat jongeren zijn opgegroeid met de verhalen van Abdelkrim en diens antikoloniale strijd. Al vijftig jaar lang leeft de naam Abdelkrim in Borgerhout.

Het probleem met de naam al-Khattabi is niet dat die naam niet relevant is voor vele Borgerhoutenaren, want dat is hij wel, en ik als geboren Borgerhoutenaar heb geen wereldvreemde politici nodig om te bepalen wie al dan niet relevant is voor mij als Borgerhoutenaar of als mens.

Ik ben trouwens niet de enige Borgerhoutenaar die hem relevant vindt. In 2012 en 2013 werden er minstens drie activiteiten georganiseerd die in het teken stonden van al-Khattabi in Borgerhout. Ik denk niet dat er een historische figuur is die zoveel interesse opwekt bij vele Borgerhoutenaren.

In het Nederlands zijn er dit jaar twee boeken gepubliceerd over de man. In mei was M’Hamed El Abdouni nog in Borgerhout om zijn boek over Abdelkrim te presenteren. Het enthousiasme van vele Borgerhoutenaren staat in schril contrast met de reactie van bijna alle politieke partijen.

De hypocrisie rond neutraliteit

Misschien is het handiger om de vraag die velen stelden over de relevantie van al-Khattabi om te keren? Wat heeft de Guldensporenslag betekend, of wat betekent ze voor de huidige Borgerhoutenaren? Is het wel nodig, of zelfs neutraal, om een straat naar die veldslag te noemen?

Of wat hebben de talloze Sint-straten: Jan, Matteus, Marcus, Erasmus etc. te maken in Borgerhout? Zijn die namen dan neutraal? Met deze resem voorbeelden wil ik vooral aantonen dat de neutraliteit er eigenlijk niet toe doet.

Neutraliteit is een term die anno 2013 enkel boven komt drijven om een bepaalde bevolkingsgroep uit te sluiten. De N-VA is a case in point. Hoe geloofwaardig is die partij die protesteerde tegen het idee om de naam van het Pieter de Coninck-plein te veranderen?

Pieter de Coninck was één van de aanvoerders van de Brugse Metten, een orgie van geweld waarin Vlaamse Bruggelingen iedereen doodden die de woorden ‘schild’ en ‘vriend’ niet konden uitspreken (zo luidt de populaire versie althans). Verdient zo iemand überhaupt een plein in Antwerpen dat in het historische Brabant ligt? Verdient zo’n persoon überhaupt ergens een plein? Over een mooie bijdrage aan onze stad gesproken.

Hij is trouwens niet de enige. Koning Leopold II moet enkel Hitler, Stalin en Mao aan zich voorbij laten gaan als het gaat om het aantal levens op zijn geweten te hebben. Toch zijn er talrijke straatnamen in heel België naar hem vernoemd. Hetzelfde geldt voor Winston Churchill, die er geen graten in zag om ‘ongeciviliseerde’ stammen en volkeren te disciplineren door gifgas te gebruiken. Meer nog, hij was een hevige voorstander en geloofde in de positieve morele effecten daarvan.

Ik herinner mij niet dat ik ooit een stem van protest heb gehoord. Maar enkele geëngageerde buurtbewoners die heel wat jongeren hebben kunnen motiveren om direct mee te participeren in de keuze van een pleinnaam in hun buurt waren voldoende om een kleine hetze te creëren bij onze politieke elite.

Al-Khattabi, de humanist

Ik heb de kleine moeite genomen om enkele citaten van al-Khattabi naar het Nederlands te vertalen, opdat we in Antwerpen weten welke personen er wel, en welke er niet, in Antwerpen thuis horen.

Al-Khattabi zei: “Als ik één doel had in dit leven, dan zouden alle volkeren, ongeacht hun geloof of ras, samen in vrede en broederschap leven” en: “Een overwinning van het kolonialisme, waar dan ook ter wereld, is een verlies voor ons, en een verlies van het kolonialisme, waar dan ook ter wereld, is een overwinning voor ons”.

En tot slot: “Er bestaat niet zoiets als een overwinning of nederlaag, als slagen of falen, maar wel iets als een plicht, en ik ben die nagekomen, zo goed en zo kwaad als ik kon”. Die humanist en vrijheidsstrijder belichaamde alle idealen waar elke oprecht weldenkende mens trots op zou moeten zijn. Maar helaas voor ons was zijn naam niet … neutraal.
 

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!