‘Ecuador onderdrukt de media’

Toen Ecuador asiel verleende aan Julian Assange in 2012, beschuldigde Peter Hartcher van de Australische krant Sydney Morning Herald (SMH) Assange van hypocrisie voor het aanvaarden van politiek asiel van Ecuadoriaans president Rafael Correa, “een van ‘s werelds ergste onderdrukkers van de vrijheid van meningsuiting”.

Collega Annabel Crabb was het daar mee eens en schreef in dezelfde krant: “Een triljoen Assange twitter fans loofden Ecuador en zijn president, Rafael Correa, als een held van de internationale vrijheid van meningsuiting en mensenrechten”.

“Correa is echter dezelfde man die verleden jaar een journalist en drie topmannen van de krant El Universal [sic] opsloot omdat ze nare dingen over hem zeiden … [en] zal naar verwachting binnenkort de Wit-Russische anti-corruptieactivist Alexander Barankov uitleveren naar een onzekere toekomst in zijn geboorteland … Ecuador: kampioen van de vrijheid van meningsuiting. Werkelijk verbijsterend.”

De feitelijke fouten in het geraas van Crabb zijn dat Barankov nooit werd uitgeleverd maar asiel kreeg, dat de journalist en de topmannen nooit opgesloten werden (en dat de nieuwskrant niet El Universal heet maar El Universo).

Het mag dan lezen als een hatelijk neerbuigend misprijzen voor armere landen die op een of andere manier minder in staat zijn een “democratie” te zijn. Het enige dat SMH echter deed, was de overname van het uitgebreide, door Washington geschreven draaiboek over hoe Latijns-Amerikaans links moet worden afgekraakt.

De zaak El Universo

De Amerikaanse media hebben zich reeds jarenlang geoefend in afkeuring van de zogenaamde dictatuur van overleden president Hugo Chávez in Venezuela, voordat ze hun aandacht toespitsten op Correa. Na het verlenen van asiel aan Assange, kwam Correa bovenaan op hun hit-list terecht.

De Washington Post, New York Times, Christian Science Monitor, The Economist en Time brachten elk bijna dezelfde artikels uit over Correa’s zogenaamde onderdrukking van de vrije media. Telkens weer stond daarbij hetzelfde slachtoffer in het middelpunt van de belangstelling: de Ecuadoriaanse krant El Universo.

Deze saga begon met een artikel gepubliceerd door El Universo op 5 februari 2011, door journalist Emilio Palacio, getiteld “Neen aan de Leugens”. De krant werd daarop aangeklaagd wegens smaad door president Correa.

Het artikel gaf Palacio’s kijk op de dramatische gebeurtenissen van 30 september 2010 weer. Correa werd toen negen uur lang door opstandige politie gegijzeld in een militair ziekenhuis. De gebeurtenissen werden door de Unie van Zuid-Amerikaanse Naties (UNASUR), die 12 Zuid-Amerikaanse landen verenigt, veroordeeld als een poging tot staatsgreep.

Hoewel er heel wat improvisatie bij kwam kijken, was het duidelijk dat de politie het parlement bezette.  De luchthavens van de hoofdstad Quito en in de stad Guayaquil werden veroverd door delen van het leger. Demonstranten en trouwe soldaten moesten Correa redden. De auto waarin Correa uit het militair ziekenhuis vluchtte werd doorzeefd met kogels.

Tegen deze versie van de feiten staat het relaas van Palacio in El Universo.  Volgens hem was Correa zelf verantwoordelijk voor het bloedvergieten, inbegrepen de acht doden en meer dan 200 gewonden. Hij beschuldigde Correa van het bevelen tot schieten op het ziekenhuis waar hij werd vastgehouden en noemde dit een misdaad tegen de mensheid. Palacio deed dit met een moeilijk te vertalen Spaanse woordspeling met een racistische ondertoon die de ruwheid, domheid en minderwaardigheid van de bewoners van de Andes insinueert.

Het hele artikel leest als een belachelijk offensief. Palacio refereert negen keer naar Correa als ’el dictador’ en noemt zijn regering tweemaal een ‘dictatuur’. De Ecuadoriaanse wetgeving laat dergelijk woordgebruik toe.

Inderdaad, wat een dictator – Correa had in 2012 de hoogste populariteit in de opiniepeilingen van alle Latijns-Amerikaanse leiders, dit jaar opnieuw. Hij werd herverkozen in februari 2013 met 58% van de stemmen.

Het was dus geen verrassing dat Palacio en zijn krant El Universo werden veroordeeld voor smaad wegens dit artikel. Smaad is nog steeds een strafbaar feit in Ecuador zodat Palacio en twee bestuurders van de krant veroordeeld werden tot drie jaar gevangenis (door de rechtbank, niet door Correa).

Correa heeft de man echter gratie verleend – geen enkele journalist heeft gevangen gezeten tijdens zijn zeven jaar durende regering. De betrokken wet (die dateert van voor Correa) moet echter dringend worden hervormd.

Dit voorval met El Universo werd sindsdien gebruikt als basis voor de beweringen dat Correa de vrije media in Ecuador onderdrukt. De Amerikaanse en de Australische media vergeten in deze zaak echter heel wat. Ze geven een verkeerd beeld van de context van de staatsgreep en negeren simpelweg het feit dat de beschuldigden nooit werden gevangen gezet.

De SMH liet elke referentie van de staatsgreep helemaal weg, zoals ook de Time deed. De NYT verwees ernaar als “protest van de politie”, zoals ook de Christian Science Monitor deed. De Washington Post maakte melding van “een politieopstand”. The Economist besloot dat het “een politiemuiterij” was.

Even hilarisch en verontrustend rapporteerde Murdochs propagandablad The Australian, dat de verliezen opstapelt, over de poging tot staatsgreep, maar stak de schuld op de inheemse volkeren van Ecuador. (Rupert Murdoch is Australiër, daar startte hij zijn media-activiteiten, later werd hij Amerikaans staatsburger om in de VS zijn huidig imperium op te richten, nvdr) (Ecuador heeft na Bolivia het hoogste percentage autochtone volkeren van Latijns-Amerika, deze ‘inboorlingen’ worden in de grote commerciële media van Ecuador voortdurend zeer neerbuigend geportretteerd, nvdr).

Nieuwe mediawet

De smeercampagne kwam weer op gang in juni 2013 toen Correa zei dat zijn regering het asielaanvraag van Edward Snowden in overweging zou nemen, na zijn onthullingen van de wereldwijde Amerikaanse afluisteringen, internationale spionage en cyberoorlogsvoering.

Ditmaal werden nieuwe beschuldigingen van hypocrisie geuit, nu gebaseerd op Ecuadors nieuwe communicatiewet die goedgekeurd werd op 21 juni 2013.

De Washington Post refereerde ernaar als ‘de wet die je mond snoert (‘the gag law’)’. Ze bekritiseerden ‘de dubbele standaard’ van Correa, een ‘autocratisch’ leider … gekend voor het ‘vervolgen van journalisten in eigen land’.

Time zei dat deze wet Correa’s respect voor de vrijheid van meningsuiting “zo slecht maakt als die van de Russische president Vladimir Poetin”. Het tijdschrift beweerde dat de wet “drastisch het aantal private communicatiekanalen verkleint, het aantal door de staat gecontroleerde uitzendingen enorm verhoogt en van Correa de feitelijke mediacensor van het land maakt”.

Christian Science Monitor beweerde dat de nieuwe wet “beperkt wat de journalisten kunnen vertellen over de [verkiezings-] kandidaten … Critici zeggen dat het in [Correa’s] voordeel is”.

De realiteit?

De nieuwe wet schrijft voor dat de grote commerciële media verminderd worden tot een derde van de markt. De publieke media zullen er eveneens een derde ervan uitmaken en de non-profit, gemeenschapsmedia het andere derde. Dit betekent dat het medialandschap niet langer bijna volledig zal gedomineerd worden door de bedrijfsinteresten en dat de lokale bevolking toegang krijgt tot de voordien ontoegankelijke media via gemeenschapsmedia.

De nieuwe wet verbiedt ook de praktijk van ‘medialynching’ – met andere woorden, gecoördineerde campagnes van karaktermoord – evenals vormen van eventuele openlijke politieke voorkeur, vooral wat betreft berichtgeving tijdens verkiezingscampagnes.

De bevoegde instantie belast met het maken van deze oordelen is niet simpelweg een organisme van de president, zoals gesuggereerd wordt door Time en The Economist. Het bevat ook vertegenwoordigers van de provinciale regeringen, culturele groeperingen en de universiteiten.

Vrij en onafhankelijk of commercieel

Het meest opvallende aspect van de hetze tegen Ecuador is dat de ‘vrije en onafhankelijke’ media – allen in handen van privé-bedrijven –  hun communicatiekanalen willen behouden als middel voor een volgens hen broodnodige propagandacampagne tegen de ‘officiële vijanden’ – zoals Venezuela, Ecuador, Assange en Snowden.

De argumentatie van de ‘vrije pers’ tegen deze ‘autocratische regeringen’ moet dus in vraag gesteld worden. Bedrijven zijn net zo bereid om anderen voor smaad te vervolgen als regeringen. Kleine media kunnen meestal afgedreigd worden met annulering van lucratieve reclamecontracten als ze kritisch nieuws en documentaires uitzenden.

In Australië werd bijvoorbeeld onlangs een betaalde reclamespot zonder uitleg teruggetrokken van Channel Seven, één van de grote tv-zenders in Australië. Die reclamespot was van de activistische beweging voor democratische participatie GetUp. Ze beschrijft in detail de uitbating van pokermachines door de warenhuisketen Woolworths.

In zijn berichtgeving over Snowden, schreef Times dat Venezuela, Bolivia, Ecuador en Nicaragua – de ‘linkse alliantie die Assange en Snowden steunt’ –  een club van Latijns-Amerikaanse schenders van de mensenrechten zijn. In werkelijkheid houdt deze bewering alleen maar steek als je alle Amerikaanse bondgenoten in de regio buiten beschouwing laat.

Na de door VS gesteunde staatsgreep in Honduras werden er sinds 2009 25 journalisten vermoord (cijfers tot midden 2012). In Mexico werden de voorbije tien jaar 87 journalisten vermoord. In Colombia, de belangrijkste regionale bondgenoot van Amerika en van de NAVO, is paramilitair en politiegeweld tegen journalisten, gemeenschapsleiders en vakbondsleden wijdverbreid.

Deze mediacampagne is duidelijk bedoeld om de linkse politieke projecten in Latijns-Amerika in diskrediet te brengen. In haar editoriaal van 24 juni 2013 refereerde The Washington Post naar Correa als “de autocratische leider van het kleine, verarmde Ecuador”.

Ongeveer 27% van de Ecuadoranen leeft in armoede, beduidend minder dan de 37% toen Correa aan de macht kwam. In de VS daarentegen leven 16% van de mensen in armoede, tezamen met 20% van de kinderen. Dit gebeurt ondanks het feit dat, per hoofd van de bevolking, de economie van de VS 10 maal groter is dan die van Ecuador. Welk land is dan beter geplaatst om andere landen te bekritiseren over armoede?

Hypocrisie

De VS bekritiseerden Ecuador wegens het verlenen van asiel aan Assange, maar heeft zelf steeds geweigerd de gebroeders Isaias uit te leveren aan Ecuador. Zij zijn trawanten van de financiële sector die miljoenen Ecuadoriaanse spaarders bestolen en vervolgens naar Miami vluchtten.

De VS gaven ook asiel aan Orlando Bosh en Luis Posada Carriles, rechtse Cubaanse terroristen, die een bom op een Cubaanse passagiersvliegtuig hebben geplaatst dat ontplofte tijdens de vlucht en zo 73 mensen doodde (op 6 oktober 1976, nvdr)

Wie is hier in een positie om andermans asielbeleid te bekritiseren? Wie is hier goed geplaatst om het steunen van terroristen aan te klagen?

Spijtig genoeg gaat het echte verhaal achter Snowden vaak verloren tussen al dit lawaai. Vandaag is er alleen vals debat over de vraag of de spionage door de VS gerechtvaardigd is als inspanning om terroristische aanslagen te voorkomen.

Het debat dat we zouden moeten voeren is dit: “Hoe kunnen we dergelijke wereldwijde bewakingssystemen vermijden? Die worden immers  gebruikt om milieu- en anti-oorlogsactivisten te vervolgen en om de plundering van de belastingbetalers en de pensioenfondsen door de financiële sector te vergemakkelijken. Die sector controleert de hoogste niveaus van de regeringen van de EU en de VS.

Activisten overal ter wereld moeten Prism-break.org en Mayfirst.org bezoeken om te leren hoe je je online-activiteiten kan beveiligen.

Christian Tym

Green Left Weekly is een Australische progressieve website en weekblad, zonder banden met de groene partij van Australië.

Vertaling Bavo Vanoost