Foto Dirk Houbrechts (creative commons)
Nieuws, België, Antwerpen, Nationalisme, Bart de wever, N-VA, Analyse, Dossier N-VA -

Warme samenleving van N-VA is retoriek

Een transparant, efficiënt en objectief beleid dat ook nog eens een warme samenleving creëert, dat is in een notendop waar de N-VA voor staat. Conservatief en ultraliberaal is met andere woorden het beproefde recept van deze partij. Alleen levert dit een ideologisch moeilijk houdbare spagaat op, en een beleid dat er niet in slaagt zijn eigen normen en waarden na te komen.

donderdag 27 juni 2013 14:50
Spread the love

“Denkt u nu echt dat wij besparen omdat wij dat leuk vinden, of om ideologische redenen? Hoeveel gekker kan het nog worden? Neen, wij besparen omdat het nodig is.” De uitspraak die de Antwerpse burgemeester Bart De Wever (N-VA) eerder deze week deed, was wellicht niet al te doordacht. Beleid voeren en subsidies toekennen (of niet) is onvermijdelijk een ideologische praktijk. Dat de N-VA de socio-culturele sector viseert, kan bovendien moeilijk geïnterpreteerd worden als een toevallige beleidskeuze.

Antwerpen

Maar het is niet de enige keer dat Bart De Wever en zijn partij de wenkbrauwen hebben doen fronsen. De zes voorbije maanden Antwerps bestuur leveren geen fraai beeld op. Het Sinksenfoorverhaal, het samenscholingsverbod in Borgerhout in januari, het voetbalgesjoemel, het Moorkensplein, de lotgevallen van de Monsanto-betoging en uiteraard de recente besparingsronde: elke keer zijn de beslissingen die het Antwerps bestuur neemt bezwaarlijk transparant te noemen. En dat voor een partij die er prat op gaat een objectiveerbare, slimme, efficiënte politiek te willen voeren. 

“Wanneer zogenaamd linkse ouders met bakfietsen een valse liefde voor multiculturalisme wordt aangewreven, dan mag ook het conservatisme van De Wever meer zijn dan een pose en retoriek”

Elke keer ook lijken de slachtoffers van het bestuur precies die groepen waarmee de N-VA niet hoog oploopt. Denk maar aan de linkse middenklasse (de zogenaamde “bakfietsvlaming”), het sociale middenveld, de kunstensector die België zo in het hart zou dragen, mensen met een migratieachtergrond en de sociaal zwaksten. Je zou de partij voor minder eerder van rancune gaan verdenken dan van de correctheid die ze steevast propageert.

Nieuw nationalisme

Het nieuwe nationalisme dat de N-VA – bij monde van voorzitter Bart De Wever – voorstaat, vertoont wel meer paradoxen. Een kleine bloemlezing van de vele columns die De Wever de voorbije jaren bij elkaar schreef, maken dat alvast duidelijk.

Al in 2001 beschreef De Wever samen met CD&V-er Koen Palinckx in de krant De Standaard hoe een nieuw “civiel” nationalisme “een warm nest” moest bieden “in een koude wereld”. Beide heren hadden het ook over “een ethisch project” en “een morele basis waarop een solidaire samenleving kan functioneren”. Het gedachtengoed dat De Wever in de loop van de daaropvolgende jaren achtereenvolgens in de kranten De Morgen (overigens gebundeld onder de veelzeggende titel ‘Het kostbare weefsel’) en De Standaard tentoonspreidde wijkt daar nauwelijks vanaf. Sterker nog, wie zijn columns naast elkaar legt kan er telkens dezelfde essentie uit destilleren.

Ethisch réveil

Grof geschetst ziet die er ongeveer zo uit. Alles is verkeerd gelopen sinds de Franse Revolutie: “de kern van mijn ideologische bestaan is de overtuiging dat er een denkfout zit in de verlichting, namelijk in het idee dat de mens goed is van nature” (DS 02-02-2013). Of “Het uitdiepen van de vrijheid voor iedereen in alles schiet zijn doel alsmaar verder voorbij” (DM, 19-06-2006). En ook nog: “Goed gedrag is een levenslange opdracht met vallen en opstaan. Het vergt dus beschaving om ons gedrag en onze menselijke relaties binnen de banen van het goede te houden. Met zijn ‘Discours sur l’origine et les fondements de l’inégalité parmi les hommes’ haalde Jean-Jacques Rousseau dat mensbeeld onderuit” (DS 17-01-2012).

Mei ’68 is in dat opzicht de ultieme verwerkelijking van het Verlichtingsdenken (zie ‘De ravage na de seksuele revolutie’, DM 26-05-2008). Die leidt namelijk tot een geïndividualiseerde samenleving, een samenleving in verval die de absolute vrijheid verkiest boven waarden en normen. Aan de hand van zijn voorbeelden Edmund Burke en Theodore Dalrymple pleit De Wever dan ook voor een “ethisch réveil” (DM 26-05-2008) dat het identiteitsdenken herwaardeert (DS 24-03-2012) en via de cultivering van gedeelde verhalen een “verantwoordelijk burgerschap” propageert. “Wie een gemeenschap wil vormen moet haar leden aan elkaar smeden tot een gedeelde publieke cultuur in de werkelijkheid” (DS 25-09-2012), benadrukt De Wever dan ook graag.

“Het moet ook opgemerkt dat de N-VA een beleid voert dat de warme, ‘verbeelde gemeenschap’ meer dan eens op het spel lijkt te zetten”

Verder fulmineert hij tegen wat hij de “elitaire consensus” (DM 5-12-2008) noemt van links, en neemt hij het naar eigen zeggen op voor de gewone Vlaming en de “sociaal zwakkeren” (idem). En ook zijn veroordeling van de “pornoficatie” van de samenleving is intussen berucht: “Niet dat jongeren in een soort van Sodom en Gomorra leven, maar je kan er niet omheen dat ze almaar vroeger seks hebben en dat het aantal tienerzwangerschappen stijgt ondanks het aanbod aan voorbehoedsmiddelen. Ze nemen ook vaker roesmiddelen en zijn brutaler. Al die dingen hangen samen. (…) We moeten meer aandacht hebben voor waarden en normen in het onderwijs en de opvoeding als het gaat over seks. Experimenteren met seks is normaal, maar het mag geen doel op zich worden.” (NB 03-12-2008)

Conservatief in hart en nieren

Dat hij dit morele gedachtengoed trouw blijft, en dat hij met andere woorden een conservatief is in hart en nieren, bleek recent nog eens in de Knack van 19 juni waarin De Wever bijdroeg aan het onderwijsdebat. Naast zijn gebruikelijke vingerwijzing naar Verlichtingsdenker Rousseau, geeft hij een subtiele veeg uit de pan aan gescheiden ouders: “Uit onderzoek van de KU Leuven blijkt dat kinderen van gescheiden ouders 45 procent minder kans hebben om een diploma hoger onderwijs te behalen.(…) Daarvoor moet omkadering voorzien worden.” Met wat kwade wil staat hier te lezen dat een onderwijshervorming minder zoden aan de dijk brengt dan een oproep aan ouders om minder te scheiden.

“Volgens De Wever moet het kostbare weefsel behouden blijven”

Bovendien staat er in diezelfde tekst te lezen dat wat het onderwijs betreft, “bestaande structuren overboord (…) gooien en vervangen door een model dat door geleerden werd uitgedokterd in de beslotenheid van de studiekamer, wordt [afgestraft] door de realiteit.” Het ‘kostbare weefsel’ moet met andere woorden behouden worden. De Wevers conservatieve afkeer voor de radicaliteit van de Franse Revolutie indachtig, hoeft het wellicht niet te verbazen dat hij bestaande structuren liever niet radicaal wijzigt.

De Belgische structuur omver werpen

Toch blijft dit een verrassende uitspraak voor iemand wiens ultieme project erin bestaat de Belgische structuren omver te werpen. En datzelfde geldt voor de Antwerpse socio-culturele structuren die zonder boe of ba omver geworpen worden als hun subsidies zouden verdwijnen. Nochtans zijn het net deze socio-culturele organisaties die borg staan voor het versterken of het creëren van kostbaar sociaal weefsel. Het valt in elk geval moeilijk te verzoenen met een ideologie die een warm nest nastreeft en haar geld zet op het behouden van “jarenlang opgebouwde menselijke ervaring.”

Het moet ook opgemerkt dat de N-VA een beleid voert dat de warme, “verbeelde gemeenschap” meer dan eens op het spel lijkt te zetten. Dat blijkt onder meer uit hoe de partij de ‘voor-wat-hoort-wat-gedachte’ radicaal doortrekt op alle niveaus. Om bij het Antwerpse voorbeeld te blijven: de wachtlijsten voor sociale woningen (waarop zo’n twintigduizend mensen staan) worden ongemoeid gelaten. Volgens het beleidsplan komen er daarentegen wel extra voorwaarden voor wie er al woont.

Ook de veeleer gespannen relatie die de partij onderhoudt met het middenveld is daar een exponent van. Afgelopen winter lag Vlaams minister Geert Bourgeois nog overhoop met de integratiesector die hij zonder veel overleg en oog voor de opgebouwde expertise wilde hervormen (en dus, opnieuw, een bestaande structuur omver werpt). De regelrechte aanval op het ACW spreekt wat dat betreft eveneens boekdelen. Onlangs kwam de partij ook met het voorstel om het sociaal overleg te hervormen door het zwaartepunt te verleggen naar het niveau van de bedrijven zelf

Donkerblauw

Onder de noemer ‘responsabilisering’ lijkt het erop dat deze zwaksten zich vooral zelf, en individueel, uit de slag zullen moeten trekken. Tegelijkertijd toont de N-VA haar donkerblauwe kant wanneer ze pleit voor minder inmenging van de staat, meer vrije markt en mini-jobs. Bovendien schreeuwt de partij dan wel moord en brand wanneer het ACW verdacht wordt van oneigenlijke belastingontwijking, wanneer het bedrijven betreft staat de partij minder weigerachtig ten opzichte van dergelijke praktijken. En dat vooral de begoede Vlaming op de N-VA kan rekenen werd nog eens duidelijk toen de luide Sinksenfoorattracties voor de deur werden gezet van de goedkope woonblokken op het Antwerpse Zuid.

“Het is ironisch om te zien hoe één van Vlaanderens meest uitgesproken tegenstanders van de pornoficatie van de samenleving zich zo uitslooft opdat we allemaal mee kunnen genieten van zijn lichaamscultus”

Het conservatieve discours van De Wever is kortom vooral een moreel discours (Gedraag je! Geen seks! Niet scheiden!) dat moeilijk te verzoenen blijkt met het economische programma van de partij. De Wever haalt zijn behoudsgezinde verhaal alleszins graag van stal wanneer het om onderwijs gaat, maar als het België of het middenveld betreft kan er niet genoeg hervormd worden en is er van de warme samenleving geen sprake meer.

Een Griek, geen Romein

Op zich is er natuurlijk niks mis met een partij die zich radicaal als conservatief profileert. Maar wanneer zogenaamd linkse ouders met bakfietsen een valse liefde voor multiculturalisme wordt aangewreven (omdat ze hun kinderen liefst naar een ‘nette’ school sturen), dan mag ook dat conservatisme meer zijn dan een pose en retoriek. Aangezien de N-VA precies conservatisme in combinatie met daadkracht en efficiëntie inzet om de kiezer te paaien, zou de partij met andere woorden gerust wat meer aangesproken mogen worden op het feit dat die combinatie zich niet vertaalt in haar beleid.

En bij wijze van uitsmijter nog dit: het is behoorlijk ironisch om te zien hoe één van Vlaanderens meest uitgesproken tegenstanders van de pornoficatie van de samenleving zich zo uitslooft opdat we allemaal mee kunnen genieten van zijn lichaamscultus (zijn sportieve prestaties op de 10 Miles, zijn kostuums, zijn dieetboek). Dan toch een Griek en geen Romein in het diepst van zijn gedachten.

take down
the paywall
steun ons nu!