Geachte burgemeester, geachte schepenen,

Geachte gemeenteraadsleden,

Beste Gentenaars, beste vrienden en sympathisanten,

Vandaag is een historische dag. We zijn hier verenigd, niet langer als allochtonen en autochtonen, maar als Gentse burgers. En het is als Gentse burgers dat we vandaag met dit initiatief onze democratische rechten uitoefenen. Voor de tweede keer zelfs. En ook dat mag historisch genoemd worden!

10.000 Gentenaars, met of zonder migratieachtergrond, mannen en vrouwen, jongeren en ouderen, geven via hun handtekening zuurstof aan de democratie. Via hun handtekening, geven ze te kennen dat het Gents bestuur van diversiteit niet enkel een symbolische discussie moet maken, maar in de praktijk ook moet tonen dat diversiteit haar dierbaar is. En hoe kan het stadsbestuur dat beter doen dan door in haar eigen geledingen diversiteit zichtbaar te maken?

Diversiteit gaat niet enkel over het schrappen van een term en het organiseren van multiculturele activiteiten op de Gentse feesten, maar het gaat in de eerste plaats over het garanderen van de fundamentele rechten en vrijheden van individuen die deze diversiteit een stem en een gezicht geven.  Daarom zijn we voor zichtbaar en actief pluralisme, ook op levensbeschouwelijk vlak.

Naar aanleiding van dit initiatief, gingen talrijke vrijwilligers de straat en de Gentse markten op om de mensen aan te spreken. Het viel ons hierbij op dat het beeld dat sommige medeburgers hebben van, bijvoorbeeld een hoofddoek dragende moslima, niet altijd overeenstemt met de werkelijkheid. “Die vrouwen die een hoofddoek dragen zijn toch onderdrukt door mannen? Kan ik dit initiatief dan wel steunen?” vroegen sommigen dan. Anderen hadden het dan weer over vreemdelingen die zich maar moeten aanpassen als ze naar België komen.

Dat er voor hen een hoogopgeleide moslima stond voor wie België evenzeer haar thuisland is en die simpelweg het recht opeist om overal te mogen werken, en dat er van onderdrukking geen sprake is, drong maar door na een diepgaand gesprek. Voor sommigen was dat het eerste gesprek ooit met ‘de zogenaamde andere’.

Dit initiatief bewijst nogmaals welke lange weg we nog af te leggen hebben. We beseften en beseffen dat dergelijke gesprekken nodig zijn om samen aan een positieve beeldvorming te werken.

De stad heeft in het bijsturen van deze beeldvorming een voorbeeldfunctie en een voortrekkersrol te spelen. Niet alleen geeft ze door de afschaffing van het verbod aan, dat alle Gentse burgers gelijkwaardig zijn, maar hierdoor verhoogt ze ook sterk de interactie tussen de diverse Gentenaars. Wat nu nog als een vreemd fenomeen wordt beschouwd, bijvoorbeeld een hoogopgeleide moslima of Sikh die voor de stad Gent werkt, zal pas dan als een normaliteit worden beschouwd.

26 november 2007. Dat is de dag waarop het Gents bestuur voor het verbod op religieuze tekens stemde. Het debat rond het afschaffen van religieuze tekens dat in onze stad en in andere Vlaamse steden gevoerd werd, luidde voor velen onder ons een sombere periode in. Als dit in Gent, gekend als de progressiefste stad van Vlaanderen, kan gebeuren, wat dan met de rest van Vlaanderen? En inderdaad. Het diversiteitsbeleid in onze samenleving is er sindsdien niet op vooruitgegaan. Neem nu bijvoorbeeld de recente discriminerende regelgeving rond het verbod op religieuze tekens op scholen.

Eén van de ondertekenaars, een Gentse Sikh, vertelde ons over zijn zoon die op school zijn tulband niet mocht dragen. Maar daar bleef het niet bij. Ook zijn lang haar moest eraan geloven. En zoals jullie weten is het laten groeien van het haar essentieel voor sommige Sikh mannen. Wij vragen ons dan af: Waar zijn we als samenleving mee bezig?

Ook op de private arbeidsmarkt hebben leden van minderheidsgroepen het niet gemakkelijk. Reden te meer voor de overheid om een voorbeeldfunctie te vervullen. Maar het feit dat Lamyaa en ik hier vandaag staan en dat duizenden Gentenaars dit initiatief mee ondersteunden, geeft ons hoop. Het feit dat talkrijke geëngageerde vrijwilligers met de meest uiteenlopende achtergronden samen hun schouders onder dit project hebben gezet, geeft ons hoop.

Gentenaars van alle achtergronden en overtuigingen laten duidelijk hun stem horen. Ook dit geeft ons hoop. Met die hoopvolle instelling vragen wij de stad Gent om daadwerkelijk de titel van de progressiefste stad van Vlaanderen op te nemen en op die manier hoop te geven aan talrijke medeburgers in ons land.

Een eerste stap werd al gezet op 21 maart 2013. Toen vierde Gent uitbundig feest op de begrafenisplechtigheid van de term allochtoon en autochtoon. Maar niet alle Gentenaars vierden toen even enthousiast mee. Want hoewel Gent retorisch gezien geen onderscheid meer maakt tussen allochtonen en autochtonen, maakt de stad in de praktijk wel nog een onderscheid. Ze maakt dit onderscheid door aan een aantal burgers, louter omwille van hoe ze eruit zien, de toegang tot bepaalde jobs te ontzeggen. 

Maar vandaag krijgen we de kans om opnieuw feest te vieren. Laat vandaag een feest zijn voor de inclusieve Gentenaar. Voor de Gentenaar die van zijn en haar stad houdt in al haar diversiteit. Voor de Gentenaar die zijn en haar mede-Gentenaars wil begrijpen en leren kennen, ongeacht afkomst of geloofsovertuiging. Laat dit na de begrafenis van de term allochtoon en autochtoon een dag zijn waar we de geboorte kunnen vieren van een nieuw inclusief Gent. 

Dames en heren, wij beseffen dat sommige voorstanders van een verbod op religieuze tekens in publieke functies uit een principieel kader vertrekken. Zij baseren zich op een lange geschiedenis van ontkerkelijking en van afzetting tegen een bepaalde zuil. En wij begrijpen die bekommernis.

We zijn er echter van overtuigd dat de discussie rond het dragen van religieuze kentekens vanuit een eenzijdig perspectief wordt bekeken. We hebben het hier niet over een instituut of een organisatie die zichzelf wil opleggen aan de medemens. We hebben het hier wel over mensen die het recht opeisen om in alle functies bij de stad te mogen werken en die hierbij niet voor de keuze gesteld willen worden om te kiezen tussen hun geloof en hun professionele ambities.

Elk individu moet zelf kunnen beslissen, hoe hij of zij invulling geeft aan zijn levensbeschouwelijke overtuiging. En dat zonder druk, van wie of van wat dan ook. Zoals ook gewaarborgd door onze grondwet. 

Dames en heren, dat iemand die bij de stad werkt op een neutrale manier de burgers moet bedienen staat buiten kijf. Maar waarom gaan we ervan uit dat dit niet mogelijk is wanneer je een tulband of een hoofddoek draagt, of een kruisje om je nek hebt?

Iemand vertelde ons over haar familielid die gevraagd werd haar ketting uit te doen. Aan die ketting hing een hangertje als aandenken aan haar overleden echtgenoot. Jammer voor haar had het de vorm van een kruisje en mocht ze het daarom niet dragen. Nogmaals, waar zijn wij als maatschappij dan mee bezig?

Is iemand die in zijn voorkomen geen uiting geeft van een overtuiging per definitie wel neutraal? Zijn we neutraal bezig als we in naam van de neutraliteit een groep mensen uitsluiten voor bepaalde jobs? Zou het niet neutraler zijn om diversiteit wel toe te laten?

Wij zeggen alvast JA aan een inclusieve neutraliteit.

We kunnen natuurlijk blijven debatteren over de inhoud van de term neutraliteit. We kunnen zelfs blijven discussiëren over de vraag of we neutraliteit wel op een neutrale manier kunnen invullen. Maar nogmaals, laten we niet vergeten dat we het hier over mensen hebben. Over Gentenaars zoals u en ik, die gedreven zijn en hun talenten willen inzetten. Over Gentenaars die maximaal willen participeren in onze geliefde stad en in de samenleving. 

John Stuart Mill schreef ooit in zijn beroemd boek On Liberty:

“De enige vrijheid die deze naam verdient, is die om ons eigen welzijn op onze eigen manier na te streven, zolang wij niet trachten andermans vrijheid te ontnemen, of hun pogingen om die vrijheid te bereiken in de weg staan. (…)  De mensheid wint er meer bij, wanneer men iedereen laat leven zoals ze het zelf willen, eerder dan wanneer men iedereen dwingt om te leven zoals anderen dat willen.”

Met andere woorden: diversiteit is inherent aan vrijheid! En laat dat net hetgene zijn wat ons vandaag als participerende burgers verbindt. De vrijheid geven aan mensen om hun religie te uiten, zonder dat deze een barrière vormt in het onderwijs of op de arbeidsmarkt. De vrijheid geven aan alle Gentenaars om te participeren in onze diverse stad en de maatschappij. De vrijheid geven aan mensen om zelf invulling te geven aan hun eigen leven, zolang dit de vrijheid van anderen niet in de weg staat.

Kortom, we vragen dat elke individu in zijn of haar individualiteit naar waarde geschat wordt. We vragen dat onze stad weer een stad wordt waar elke Gentenaar zich goed voelt, zich erkend voelt en zich thuis voelt. Net omdat mensenrechten, zoals het recht op godsdienstvrijheid en het verbod op discriminatie niet zomaar opzij kunnen geschoven worden Omdat we geloven dat elk individu moet kunnen zijn zoals hij is. Omdat 10.000 Gentenaars een duidelijk signaal hebben gegeven.

Daarom vragen we vandaag samen met die 10.000 mensen de afschaffing van het verbod op levensbeschouwelijke tekens.

Wij danken u.

Lamyaa Omar en Siham Benmammar namens alle initiatiefnemers