De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

abortus
Gent, Abortus, Vrouwenbeweging, Dzjoef, Stadskrant, Abortusbeweging, Lucie Van Crombrugge, Vicky Claeys -

Baas in eigen buik!

maandag 29 april 2013 22:39
Spread the love

Het abortusverhaal heeft niets aan relevantie ingeboet

Lucie Van Crombrugge en Vicky Claeys getuigen.

Eén espresso shot en twee capuccino’s. Nog voor we bediend zijn is het gesprek al goed op gang. Lucie Van Crombrugge (1944) was jarenlang coördinator van het Gents abortuscentrum Kollektief Antikonceptie, Vicky Claeys(…) was directeur van de Federatie CGSO vandaag Sensoa) en staat nu aan het hoofd van de International Planned Parenthood Federation – European Network. Ze kennen elkaar van de wilde jaren, toen nog een algemeen verbod op abortus stond. Baas in eigen buik, dat was de slogan waarmee ze de straat optrokken.

Hoe zijn jullie in de abortusbeweging gerold?

Vicky: (lacht) Je kan wel zeggen dat ik er ingerold ben want in mijn jonge jaren wilde ik absoluut geen feministe genoemd worden. Dat waren mannenhaatsters, zo dacht ik. Zelf had ik jarenlang tussen de zware mannen op de Antwerpse dokken gewerkt en dat ging me prima af. Ik vond dan ook dat veel feministen luidde roepers waren. Maar ik werd als jonge moeder werkloos en ik besloot vrijwilligerswerk te gaan doen. Zo belandde ik bij het CSV in de Willem Tellstraat.

Lucie: Ik zat in het élan van 1968: afgestudeerd als licentiaat Geschiedenis doch ‘gelukkig’ geïnfecteerd door de studentenrevoltes, door Amada, door de booming van antiautoritair opvoeden. Ik besliste om thuis te blijven voor de kinderen en dat was uiteindelijk wel een beetje fout ! De Vrouwendag van 1976 ‘De hand die de wieg beweegt, beweegt de wereld niet’ was dan ook voor mij een eye-opener. . Ik moest iets doen.. Rita Mulier, voorzitster van het Vrouwen Overleg Komite (VOK) was toen mijn redster. Ik moest maar naar de vergaderingen beginnen gaan die ik relevant vond. Zo deed ik mijn intrede bij het VOK en werd actief bij Dolle Mina in Gent en het abortuscomittee. Er werd vergaderd in de kelder van het CSV in de Willem Tellstraat. We voerden er politieke discussies over de man-vrouwverhoudingen, de nood aan kinderopvang en over hoe er geen socialisme kon zijn zonder feminisme,… Dat was ons feministisch adagio.En we waren sterk! Baas in eigen buik, de slogan van de Nederlandse Dolle Mina’s werd ook de onze.

Vicky: Ik vond de feministen van toen vaak te zwart-wit, te polariserend. De wereld was opgedeeld in ‘goeien’ en ‘slechten’ terwijl ik vooral wou proberen om mensen samen te brengen. Maar mijn gevoel voor rechtvaardigheid maakte wel dat ik feministische standpunten ging innemen.

Jullie gingen over tot actie. Dertigers zoals ik zelf en ook jongeren beseffen niet welke strijd er geleverd is voor de rechten waar we vandaag van genieten. Het is vanzelfsprekend?

Vicky: Er is inderdaad geen historisch besef over wat we moesten doen om dit te bereiken. Als je jonge mensen vandaag vertelt dat ze de gevangenis konden indraaien voor abortus, dan zetten ze grote ogen op. Maar wij hebben genoeg processen meegemaakt. Naar het justitiepaleis in Brussel moeten, dat was toch telkens weer verdomd indrukwekkend.

Lucie: In ons illegaal centrum in de St Pieters-Aalststraat zorgden we er steeds voor dat geen enkel dossier van de vrouwen die we aan een abortus hielpen in onze kantoren te vinden was. Die werden langs de bossen van Lembeke naar Nederland gesmokkeld. Ik zal nooit vergeten hoe Rita Blomme een colleg die we midden september te vroeg te grave droegen – , me totaal in paniek opbelde. Bij het tanken had ze haar tas op het dak van de wagen gezet en was zo weggereden! De tas met inhoud kwam gelukkig ongeopend terecht. Onze voordeur in de St Pieters-Aalststraat was voorzien van een ‘spionneke’. Als er twee onbekende mannen voor de deur stonden dan was dat verdacht. Op 23 november 1983 is de politie uiteindelijk ook binnengevallen . We waren al twee maand onder observatie, zo bleek. BOB’ers hadden ons vanaf de nonnekesschool aan de overkant in de gaten gehouden. Ze hadden alle nummerplaten geregistreerd van dokters, cliënten, hulpverleners, van de boekhouder en van de loodgieter die langs gekomen waren. We werden ondervraagd en 52 mensen werden verwezen naar de correctionele rechtbank.

Vicky: We waren heel erg lang een achterlijk land. Pas in 1973 werd anticonceptie legaal en dat was dan nog in de strijd tegen abortus, om het aantal abortussen terug te dringen. In 1983 hebben we ook een inval gehad bij het CGSO (Centrum voor Geboortenregeling en Seksuele Opvoeding). De politie nam condooms en vibrators in beslag. Ik zie nog voor me hoe ze zich met alle macht door het smalle gangske van de stock probeerden te wringen. Ik moest bovendien verklaringen afleggen bij de politie. De arme agent zat voor me met zo’n oude typemachine met harde toetsen. Bij elk woord kleurde hij roder en roder.

Lucie: Pas in 1985 gingen we op advies van onze advocaten publiek wat de huiszoeking en de in beslagnames van materiaal en boekhouding in 1983 betrof. Voor de correctionele rechtbank werden we uiteindelijk voorwaardelijk vrijgesproken op basis van oa. ‘de onoverkomelijke dwaling’! En ook in beroep werden we uiteindelijk vrijgesproken maar toen schreven we al 1991, dus na de wetswijziging.

Jullie kwamen de straat op?

Vicky: We betoogden in Gent en andere steden maar het was altijd moeilijk om mensen te mobiliseren. Nadat de abortuswet in april van 1990 gestemd was werd het bovendien nog moeilijker: de media repte met geen woord meer over abortus en wij zaten met de handen in het haar. Hoe konden we nu communiceren over de legalisering? Het stigma blijft bestaan tot op vandaag.

Lucie: Dat stigma, dat taboe is inderdaad nog steeds in alle gelaagdheden van het maatschappelijk denken aanwezig. Zelfs voorvechters van abortus zijn nu legalisten geworden! De huidige wet is 22 jaar oud doch er is geen bereidheid om opnieuw werk te maken van een herziening van de wet om bijvoorbeeld eindelijk eens abortus in de 2de trimester ook bij ons mogelijk te maken. Nu moeten vrouwen daarvoor naar Nederland.

Vicky: Je hebt in onze beweging altijd twee soorten mensen gehad: de activisten en de politiek strategen. Ik ben altijd een politiek strateeg geweest: ik wist dat de wet niet perfect was maar het was het beste dat we op dat moment konden krijgen. Buitenlandse collega’s zijn nog altijd verbaasd als ik hen uitleg dat er in België in feit al perfecte hulpverlening was voor vrouwen die een abortus wilden in compleet illegale tijden. En toen was de wet er en voelden we ons plots verloren. We moesten allemaal nieuwe regels hanteren en ik probeerde de hulpverleners daarin mee te krijgen.

Lucie: De wetswijziging verplichtte ons de vrouwen 6 dagen voor de abortus een eerste maal op consultatie te ontvangen voor een medisch onderzoek en een beslissingsgesprek. Voordien werkten we in Vlaanderen zoals in Nederland met artsen die de patiënten naar ons doorverwezen. De artsen van het CSV in Gent waren onze bevoorrechte doorverwijzers. Na de wetswijziging konden die directe doorverwijzingen niet meer.. En zo kreeg je het fenomeen dat vrouwen steeds opnieuw hun verhaal moesten doen. Eerst bij de huisarts, dan bij de gynaecoloog, dan in het CGSO en tenslotte bij ons in het abortuscentrum een eerste keer en dan nog een tweede keer,… Herinner je je nog Vicky, we zaten op het terras van het café daar aan de Heuvelpoort en discussieerden over het gegeven dat een vrouw in een ‘noodsituatie’ moest verkeren en verplicht op gesprek moest komen? We vroegen elkaar “Zou jij dat zien zitten om uw verhaal te moeten gaan doen als ge in die situatie zit?” We vonden allebei dat we ons daar niet lekker bij zouden voelen, dat onze noodsituatie behoorde tot onze privé. We pasten voor dat paternalisme , maar we moesten wel mee met de regels.

Er is nooit een positief moreelkader ontwikkeld over abortus?

Vicky: Niets is zo gepolitiseerd als abortus. Mannen zouden nochtans hun mond moeten houden over iets dat hen niet aangaat! Maar het is moeilijk: kies je voor wat je hebt, en dat te behouden of probeer je de wet verder te duwen. Wat ik rondom ons in Europa zie gebeuren is niet hoopgevend. Nochtans kan je niet over rechten van vrouwen spreken en dan zeggen, “maar, in die omstandigheden heb je toch wat minder rechten”.

Lucie: Wij, de voorvechters voor het recht op abortus – zo vroeg als mogelijk, zo laat als nodig – hebben zelf het negatief denken rond abortus in stand gehouden. We spraken van het kleinste kwaad, ‘iedereen is tegen abortus, tenzij…’ Op die manier gingen we steeds in de verdediging tegen de rabiate Pro Life … OK, Vicky, we mogen niet toelaten dat ze zich Pro Life noemen, wij zijn de Pro Life, zij zijn de Anti-Choice! Maar we moeten proactief onze stem laten horen. En zoeken naar een potentieel aan geëngageerde artsen en gynaecologen, want ook daar ontbreekt het ons nu aan, als we tot een herziening van de wet willen komen.

Vicky: De laatste jaren komen er bovendien steeds meer berichten over artsen die hun gewetensbezwaar inroepen om geen abortusingrepen te moeten doen. . Er is nood aan opleiding van artsen en gyneacologen over abortus en tot mijn verbazing leerde ik dat sedert de wet ook de universitaire opleiding gynaecologie niet echt een praktijkaanbod meer heeft aangezien all eerste trimester abortussen doorverwezen worden naar de abortuscentra. .!

Lucie: Tja, persisterend taboe, geen moreel kader, geen draagvlak voor een herziening van de abortuswet… Sommige feministen stellen dat als mannen zwanger konden worden, abortus al lang uit de strafwet gehaald was… Met de groeiende verrechtsing komt mogelijks ook de tijd terug om ook voor abortus weer op de barricades te gaan staan? Als morele indignados…

Er is sprake van een backlash op het gebied van abortusrechten, internationaal, waaraan is dat te wijten?

Vicky: De backlash heeft alles te maken met de politiek-ideologische verrechtsing. Wij merken dat hier in België niet zo hard omdat we altijd met coalities leven en er geen basis is om dingen zomaar terug te draaien. In andere landen daarentegen heb je dikwijls een complete wissel van de macht en dat zet verworven rechten vaak wel onder druk. Denk maar aan de VS of dichterbij, Spanje. Je hebt ook de combinatie van die politieke verrechtsing met de groeiende invloed van Amerikaanse evangelisten en de heropleving van de kerk in Oost-Europa. Daarop wordt onvoldoende protest aangetekend. Het is ook niet evident omdat partijen en kerken niet altijd eenduidige programma’s hebben. Bovendien is abortus geen onderwerp waar de meerderheid van de mensen mee in aanraking komt. Maar jammer genoeg is abortus het topje van de ijsberg. Vrouwenrechten liggen op alle vlakken onder vuur. Zelfs woorden als ‘gender’ staan vandaag ter discussie in de VN.

Marlies CasierMeer artikels op www.dzjoef.be

take down
the paywall
steun ons nu!