Toen het over de ineenstorting van de Cypriotische banken ging, werd met een beschuldigende vinger gewezen naar de Cypriotische politici, naar de Russische maffia en de Cyprioten in het algemeen. Wie niet in beeld kwam, waren de banken die de Russen en anderen hielpen om hun geld te verstoppen op het eiland in de Middellandse Zee.

In augustus en september van vorig jaar publiceerden wij een aantal dossiers over de duistere praktijken van BNP Paribas, een bank waarvan de Belgische overheid sinds oktober 2008 de tweede grootste aandeelhouder is en sinds eind 2009 zelfs de grootste. Dat gebeurde op basis van een stapel interne en minder interne documenten van de bank die in ons bezit waren gekomen.

Eén van die documenten waar we nog niet over schreven, biedt een interessant inzicht in de manier waarop BNP Paribas ingewikkelde constructies gebruikt om klanten in landen als Oekraïne te helpen belastingen te ontwijken en daarbij volstrekt anoniem te blijven.

Het document van 47 pagina’s heet “International Tax & Estate Planning, Wealth Planning Structures ” en werd geschreven door BNP Paribas Wealth Management in Zwitserland. Geduldig wordt daarin aan rijke potentiële klanten uitgelegd wat de mogelijkheden zijn om te ontsnappen aan de fiscus.

Zij kunnen een trust of een stichting oprichten. Bij een trust blijven de eigenaars volstrekt anoniem. Ook een stichting is interessant voor wie zich wil verbergen. BNP Paribas raadt aan om een trust te openen op Jersey, de Bahamas of Nieuw-Zeeland. Als de klant voor Jersey kiest belooft BNP Paribas: “Corporate Secretarial and Administration services provided by BNPP Jersey”. De rijke klant moet dan wel nog een directeur benoemen maar dat kan een vertrouweling zijn van de familie.

Wie een stichting verkiest, kan kiezen uit Liechtenstein, Panama, Nederlandse Antillen , Bahamas en Jersey. Als het maar offshore is…

Even verder wordt het helemaal interessant. Het gaat over de oprichting van een holding. “Objective: benefiting form a domestic favourable tax treatment”, schrijft BNP Paribas.

Op pagina 21 vat BNP Paribas het samen in een overzichtelijk schemaatje waarin de voordelen worden uitgelegd van een Maltese holding. Mr. X uit Oekraïne, zo schrijft BNP Paribas, wil niet dat bekend raakt dat hij een bedrijf bezit in zijn thuisland. Hij wordt daarom aandeelhouder van een bedrijf op de Britse Maagdeneilanden. Dat bedrijf wordt voor 99,95 procent aandeelhouder van een Maltees bedrijf. Dat bedrijf neemt een aandeel van 30 procent in een Nederlandse holding. Die holding wordt 100 procent eigenaar van een Cypriotische holding. En het is die laatste holding die de aandelen krijgt van het bedrijf in Oekraïne. Kunt u nog volgen?

Natuurlijk, zo zal BNP Paribas zich verdedigen, zegt de bank niet dat de klant geen belastingen moet betalen. Hij of zij kan nog altijd netjes de belastingbrief invullen in Oekraïne. Maar waarom zou die persoon zoveel moeite doen om daarna toch gewoon alles bekend te maken aan de fiscus in zijn land?

De Franse krant Libération kreeg dit document ook in handen en publiceerde dit verhaal vorig jaar al.