Verjonging

Het is weinig geweten, maar om de vijf jaar kiest Cuba een nieuw parlement. Dit jaar vertoonde de internationale pers een ongewone interesse. Als vicepresident van de staatsraad werd namelijk de 52 jarige Miguel Díaz-Canel verkozen. Daarmee worden de beslissingen die het zesde congres van de Cubaanse communistische partij (PCC) nam, na discussies met de volledige bevolking, verder in de praktijk gebracht.

Het congres nam in 2012 een resolute keuze voor het verjongen van het kader en voor het opleggen van een maximum van twee termijnen voor de belangrijkste bestuursfuncties. Al is de wetgeving nog niet aangepast, toch verzekerde de herverkozen en inmiddels 81-jarige president Raúl Castro dat het absoluut zijn laatste termijn is.

Raúl Castro drukte het zo uit: ‘Onze grootste voldoening is de rust en het vertrouwen dat we voelen bij het overgeven van de verantwoordelijkheid om het socialisme verder op te bouwen aan de nieuwe generaties’.

Van ingenieur tot topminister

Miguel Díaz-Canel komt niet uit het niets. Van opleiding is hij elektronica ingenieur en daarna was hij professor aan de universiteit van Santa Clara. Hij is al bijna dertig jaar politiek actief.

Ik had de gelegenheid hem te leren kennen in 2006 op een activiteit van de Cubaanse journalistenvereniging in Holguín. Hij was daar toen provinciaal voorzitter van de PCC. Díaz-Canel behoort tot de hier veel minder bekende reeks van jongere kaders. Op het moment dat hij partijvoorzitter was in Holguín waren reeds alle provinciale partijvoorzitters veertigers.

Miguel Díaz-Canel is een innemend man en vlot in de omgang. Tijdens onze ontmoeting legde hij me o.a. uit waar de provincie Holguín, een van de dichtst bevolkte en meest geïndustrialiseerde van het land, sterk in is. Zijn uitleg gaf blijk van een grote dossierkennis.

“Miguel Díaz-Canel is een innemend man en vlot in de omgang. Zijn uitleg gaf blijk van een grote dossierkennis”

Voor Holguín was Díaz-Canel partijvoorzitter geweest in de provincie Villa Clara, waar hij ook actief was in de leiding van de communistische jongeren (UJC). In 1991 werd hij verkozen in het Centraal Comité van de partij. In 2003 werd hij opgenomen in het politiek bureau van de PCC als jongste lid ooit. In 2009 werd Díaz-Canel aangesteld tot minister van Hoger Onderwijs. In 2012 werd hij ondervoorzitter van de Ministerraad.

Van topminister tot vicepresident

Op 24 februari 2013 verkoos het nieuwe Cubaanse parlement de staatsraad. Die bestaat uit 31 leden en regeert het land tussen de zittingen van het parlement in. De voorzitter van de staatsraad is de president van het land, al heeft die term in Cuba een andere betekenis dan in de westerse presidentiële regimes. In Cuba moet de president verantwoording afleggen aan het parlement en heeft hij veel minder bevoegdheden dan bijvoorbeeld in Frankrijk of de VS.

“In Cuba moet de president verantwoording afleggen aan het parlement en heeft hij veel minder bevoegdheden dan bijvoorbeeld in Frankrijk of de VS”

Miguel Díaz-Canel werd verkozen tot eerste vicevoorzitter van de staatsraad, d.w.z. de tweede in rang. Het is de eerste vicevoorzitter die in geval van noodzaak de taken van de president overneemt. Zoiets gebeurde in 2006, toen Fidel Castro – toenmalig voorzitter van de staatsraad – zwaar ziek werd en zijn taken overgenomen werden door eerste vicevoorzitter Raúl Castro. Díaz-Canel blijft ook ondervoorzitter van de Ministerraad.

Jong, vrouwelijk en gekleurd

Het Cubaanse bestuurssysteem, de Poder Popular of Volksmacht, kan je niet zomaar met het onze vergelijken. Om te beginnen ligt het zwaartepunt van de macht in het verkozen parlement. Bij ons ligt het bij de regering, die gevormd wordt door de winnende partijen.

In Cuba zijn het de Cubaanse burgers zelf, niet de partij, die hun kandidaten voorstellen voor de kieslijsten, rechtstreeks of via de sociale organisaties. Om de vijf jaar worden de parlementsleden en provincieraadsleden verkozen. Om verkozen te worden heeft een kandidaat minstens 50+1 procent van de stemmen nodig.  

Net zoals bij vorige parlementsverkiezingen zijn er meer dan twee derden nieuwe gezichten in het Cubaanse parlement. Het nieuwe parlement heeft bijna 49 procent vrouwen, 38 procent van de parlementsleden is gekleurd. Hun gemiddelde leeftijd is 48 jaar en ze vormen een spiegel van de bevolking: arbeiders, leraars, studenten, dokters, wetenschappers, technici en boeren maar ook religieuze leiders, kunstenaars en schrijvers.

“Het nieuwe parlement heeft bijna 49 procent vrouwen, 38 procent van de parlementsleden is gekleurd. Hun gemiddelde leeftijd is 48 jaar en ze vormen een spiegel van de bevolking”

In de staatsraad zetelen 42 procent vrouwen en 38 procent gekleurde mensen. 61 procent is geboren na de revolutie. Naast eerste vicevoorzitter Miguel Díaz-Canel zijn er vijf vicevoorzitters, waaronder twee vrouwen.

Onder de 15 voorzitters van de nieuw verkozen provinciale raden zijn 10 vrouwen. De gemiddelde leeftijd van de provincievoorzitters van de Poder Popular is 47 jaar.

De verjonging op de lagere echelons was al een heel tijdje bezig, maar heeft nu blijkbaar ook het allerhoogste niveau bereikt. Dat was nodig, want de historische leiders hebben stilaan een gezegende leeftijd bereikt.

Katrien Demuynck

Katrien Demuynck is coördinator van Initiatief Cuba Socialista en schreef drie boeken over Cuba.

Voor meer informatie over het politiek systeem in Cuba, klik hier.