Bank as usual
Na de grootste financiële crisis sinds de jaren dertig van de vorige eeuw is er weinig fundamenteel veranderd in de banksector. Dramatische gevolgen voor ons economische bestel werden afgewend door miljarden belastinggeld in de banksector te pompen.
De perverse ironie is dat deze reddingsoperatie een ommezwaai van het financieel systeem, zoals destijds gebeurde in de jaren dertig, blijkbaar minder noodzakelijk maakt. Risicovolle bankmodellen staan nog steeds overeind.
Grootbanken laten reële economie los
Uit het onderzoek Een bank achteruit: in welke mate is de Belgische bankensector actief in de reële economie? van FairFin-onderzoeker Greg Van Elsen blijkt dat de meeste grootbanken in ons land, met name BNP Paribas en Deutsche Bank, nog steeds geen heil zien in een traditionele bankiersrol. Zelf winden ze daar trouwens geen doekjes om, aldus onderzoeker Greg Van Elsen: “De banken geven zelf aan dat bezittingen in hun zogenaamde trading portefeuille gericht zijn op de snelle aan- en verkoop op de financiële markten.”
In goede tijden levert trading speculatieve kortetermijnwinsten, flinke bonussen en stijgende koersen op. Als het gokken voor eigen rekening echter plots misloopt, betaalt de samenleving de prijs. In die context is het schrijnend dat vandaag trading nog steeds de belangrijkste activiteit is van sommige banken. Kredietverstrekking aan particulieren en bedrijven die de reële economie stimuleert, primeert duidelijk niet.
Voorts valt op dat de inleg van een geduldige spaarder goed is voor amper een kwart van de totale financiering van BNP Paribas en Deutsche Bank. Dergelijke banken teren dus nog steeds in grote mate op volatiele geldstromen van andere financiële instellingen om hun speculatieve honger te stillen. Dat deze praktijk zorgt voor een gevaarlijke verwevenheid van banken werd pijnlijk bewaarheid in de voorbije crisis.
Klein maar fijn
Bovenstaand bankmodel staat in schril contrast met een duurzame bank zoals Triodos. Zij investeert tweederde van haar middelen in de reële economie, door kredieten te verstrekken aan bedrijven en particulieren. Bovendien houdt ze zich ver weg van speculatieve activiteiten en werkt ze bijna uitsluitend met spaargeld van haar klanten.
Voor de zeven onderzochte banken zijn de resultaten gemengd van aard. Oordeel zelf aan de hand van onderstaande tabel.
Een bank achteruit
Fairfin pleit voor banken die zich focussen op hun traditionele rol: het aantrekken van spaargelden en het financieren van maatschappelijke noden door kredietverstrekking in de reële economie. Het is onaanvaardbaar dat sommige banken vandaag nog vasthouden aan een bankmodel dat haar gevaren intussen voldoende bewezen heeft.
FairFin wil daarom spaarders stimuleren hun deposito’s te plaatsen bij banken die zich in de eerste plaats inzetten voor de reële economie. Het volledige onderzoek, geschreven door Greg Van Elsen, is te vinden op www.fairfin.be/een-bank-achteruit
Frank Vanaerschot is onderzoeks – en campagnemedewerker bij FairFin