(foto creative commons/images of money photostream)
Opinie, Nieuws, Europa, Economie, Politiek, Banken, Spaargelden, Leningen, KMO, Obligaties - Luc Weyn, Fairfin

Alternatieve voorstellen om spaargeld in economie te pompen

Bittere tijden voor spaarders en kredietnemers. Spaarboekjes leveren minder op en leningen zullen duurder worden. Hoog tijd om na te denken over alternatieve manieren om met ons spaargeld om te gaan. FairFin zet enkele voorstellen op een rij en ziet zelf iets in een spaarboekje voor de reële economie en in de volkslening.

vrijdag 16 november 2012 22:35
Spread the love

De meeste in België actieve banken blijven voor een groot deel afhankelijk van de internationale kapitaalmarkten. Investeerders op die markten leveren slechts kapitaal als dit hoge rendementen oplevert en die komen niet uit goedkope leningen in de reële economie. Deze opwaartse druk resulteert in hoge tarieven voor alle kredietnemers.

Dat is: als deze kredietnemers al krediet kunnen krijgen. Banken verstrengen immers hun kredieteisen, richten zich op de riskantere en lucratievere speculatieve activiteiten en we horen meer en meer dat ze hier geld ophalen om dat elders te investeren.

Daarnaast zeggen meerdere banken dat ze snel grote winsten moeten maken om hun kapitaalbasis op te trekken. Die winsten zullen ook komen van de hogere krediettarieven die wij met zijn allen zullen moeten gaan betalen.

Op de onderhandelingstafel van de regering liggen vier voorstellen om spaargeld in de economie te pompen. Gezien bovenstaande evoluties én het feit dat er politiek weinig lijkt te bewegen om het bankwezen structureel te hervormen, moeten sommige daarvan hoognodig uitgewerkt worden. 

1. Spaarboekje reële economie

Een eerste voorstel is dat van een nieuw soort spaarboekje. Banken zouden verplicht worden om een spaarrekening aan te bieden waarbij de gelden worden geherinvesteerd in de reële economie. Het zou dan kunnen gaan om de financiering van vastgoed en ICT, en ook van kleine bedrijven en projecten met een sociale inslag zoals de bouw van ziekenhuizen en scholen. De rente voor de spaarder zou minimum 2 tot 3.5% bedragen.

Dat is wel wat anders dan de klassieke spaarrekeningen bij onze banken. Momenteel heb je als spaarder namelijk geen enkel zicht hebt op hoe en waarin jouw geld geïnvesteerd wordt. Je weet zelfs niet of de banken je geld nu gebruiken voor de reële economie of om te speculeren. Bovendien moet je bij de meeste banken vrede nemen met een rente van om en bij de 1%. Aan de andere kant kan een vaste (hoge) rente ook voor extra druk zorgen bij de kredietverlener om vooral winstgevend te investeren.

2. Volkslening

Een soortgelijk voorstel omvat dat je je spaargeld zou kunnen plaatsen in een door de overheid uitgegeven volkslening. Daarmee kunnen grote, moeilijk financierbare projecten (zoals bijvoorbeeld energiezuinige bouwprojecten en ziekenhuizen) van middelen voorzien worden. Het rendement dat geboden wordt zou ook hier hoger liggen dan op een regulier spaarboekje en net als bij het spaarboekje voor de reële economie worden via deze weg maatschappelijke noden gelenigd.

3. Belastingvermindering voor obligatieleningen

Bedrijven gaan nu al volop de kapitaalmarkt op om zelf obligaties uit te schrijven. Ze kunnen dat namelijk aan voordeligere tarieven doen dan wat ze aan de banken moeten betalen. Niet-beursgenoteerde bedrijven en non-profit profit organisaties hebben deze financieringsmogelijkheden niet. KMO’s en social profit organisaties zorgen nochtans voor tewerkstelling en leveren zeer noodzakelijke producten en diensten voor de samenleving. Ze dreigen evenwel overgeleverd te worden aan dure bankleningen en financieringstekorten. Er zal dus iets moeten gebeuren om dit probleem op te vangen. 

Stel dat een KMO een obligatielening wil uitschrijven. Een ander goed voorbeeld is dat ouders spaargeld opzij zouden willen leggen om in te tekenen op een obligatielening van de school van hun kinderen. Of dat enkele vroeggepensioneerden zich verenigen en willen investeren in de oprichting van ecovriendelijke rusthuizen.

Is het dan nuttig om de financiers van die obligatieleningen een belastingvoordeel te geven, bijvoorbeeld ter waarde van een percentage van het ingebrachte spaargeld? Zoals bij elk fiscaal voordeel, is de rekening voor de belastingbetaler. Een goedkopere mogelijkheid is het faciliteren van dergelijke geldophalingen, via het vergemakkelijken van crowdfunding bijvoorbeeld.

4. Belastingvermindering voor risicobeleggingen

Elk bedrijf heeft nood aan risicokapitaal. Dat mag niet door banken geleverd worden omwille van het risico dat dat meebrengt voor het geïnvesteerde spaargeld. Voor hun risicokapitaal zijn bedrijven met andere woorden afhankelijk van andere kanalen. In vergelijking met andere landen is België een woestijn als het aankomt op structuren die het werven van risicokapitaal door KMO’s vergemakkelijken.

Het is dan ook hoog tijd dat er beleggingsvormen gecreëerd worden die het makkelijker maken om in niet-beursgenoteerde bedrijven te investeren. Voor het verstrekken van risicokapitaal zou dan bijvoorbeeld extra belastingvoordeel toegekend kunnen worden. Al dan niet in afwachting hiervan, kan de overheid ook via een ander type volkslening spaargeld voor risicokapitaal mobiliseren.

Als structurele hervorming bankwezen uitblijft

Voorgaande problemen kunnen deels opgelost worden door bijvoorbeeld banken te verplichten om te herinvesteren in de reële economie. Maar van een dergelijke community reinvestment verplichting, zoals die in de VS bestaat, willen Belgische bankiers niet weten en het staat ook niet op de politieke agenda.

Een andere mogelijkheid is dat banken gesplitst worden. Zo’n splitsing zou ervoor zorgen dat ze zich meer op hun basistaken, zoals kredietverlening, kunnen toeleggen. Het zou er ook voor zorgen dat banken kleiner worden en dus ook minder kapitaal nodig zullen hebben om louter hun basisdiensten, zoals kredietverlening, te vervullen. Maar ook een splitsingscenario ligt in België niet in het verschiet. Zowel Febelfin als NBB zijn tegen een splitsing en de politiek is verdeeld.

Het gevolg van de geschetste evoluties is dat het ook in de toekomst zeer moeilijk zal zijn voor KMO’s en non-profit organisaties om goedkope kredieten te bekomen. Daarmee rekening houdend kunnen we als samenleving maar beter onze voorzorgen nemen.

Het is zeer onwaarschijnlijk dat de noden van onze economie en samenleving door de betrokken kredietnemers aan betaalbare tarieven gefinancierd zullen worden. De voorliggende voorstellen bieden hier oplossingen voor. Ze zorgen er immers voor dat onze spaargelden gebruikt worden om maatschappelijk noodzakelijke projecten mogelijk te maken, iets waartoe de banken zich momenteel niet engageren.

De voorstellen maken ook komaf met het eindeloos blijven ondersteunen van een inefficiënt bankwezen dat zijn maatschappelijke rol niet vervult. Ze komen namelijk de opbrengsten van de spaarder ten goede, en minder de aandeelhouders van de banken. De opbrengsten zouden ook niet bijdragen aan de kapitaalopbouw die nodig is om de casino-activiteiten verder te zetten.

take down
the paywall
steun ons nu!