Europeana
Nieuws, Wereld, Cultuur, Recensie, Boekrecensie, Europeana, Patrick Ourednik -

‘Europeana’: een onrustbarend vermakelijke geschiedenisles

Wanneer vond de eerste genocide van de 20ste eeuw plaats? Waarom werd de fiets voor Amerikaanse vrouwen als een seksuele partner beschouwd? Wat gebeurde er in kweekkloosters in Nazi-Duitsland? Wat moeten we ons voorstellen bij de hyperburger? Welk speciaal paspoort kregen Roma-zigeuners? Waarom wordt er in films uit de jaren vijftig altijd 'gevreeën' in korenvelden? Op deze en nog veel meer vragen geeft auteur Patrick Ourednik in ‘Europeana’ een antwoord.

dinsdag 6 november 2012 11:10
Spread the love

Ourednik neemt ons mee op een wel heel originele reis doorheen de Europese geschiedenis van de twintigste eeuw. Europeana legt op een verontrustend amusante manier de gruwel van de geschiedenis bloot, zonder daarbij een standpunt in te nemen.

Dit dunne boekje bevat een zeer divers gamma aan onderwerpen. Zo bespreekt Ourednik de consumptiemaatschappij, racisme, sterilisatie en het Arische ras, zonder het maatschappelijk belang van Barbie, buitenaards leven of kauwgom te onderschatten. De auteur knoopt triviale thema’s en lugubere feiten uit de geschiedenis op zijn dooie gemak aan elkaar; alsof het vreemd is dat we de Eerste Wereldoorlog nooit gelinkt hebben aan de bustehouder.

Al vanaf de eerste bladzijde wordt Ouredniks originele benadering duidelijk en is de toon gezet voor het verdere verloop van het boek.

“Van de Eerste Wereldoorlog werd gezegd dat daarin de mensen bij bosjes werden neergemaaid; de Russische communisten hebben later berekend hoeveel mest één kilometer lijken opleverde en hoeveel er kon worden bespaard op dure mest uit het buitenland, als ze voor de bemesting de lijken van verraders en criminelen zouden gebruiken.”

U raadt het al: in Europeana krijg je geen droge oplijsting van geschiedenisfeiten. De zwarte, droge humor en Ouredniks karakteristieke schrijfstijl maken van dit boek een echte pageturner. Zijn schrijfstijl leest vlot, blijft boeien en spreekt tot de verbeelding.

Toch kan je dit boek niet onder de categorie ‘fictie’ classificeren. Dat wordt duidelijk in de manier waarop zeer precies feiten, ideologieën en gebeurtenissen worden weergegeven over de twee wereldoorlogen, die primeren in het boek. Europeana is non-fictie die je als lezer niet gewoon bent.

Je weet niet of je dit boekje kostelijk of kotselijk dient te vinden en dit is juist één van de sterktes. Het boek weet te overtuigen door de combinatie van deze contradictorische gewaarwordingen. Een treffend voorbeeld hiervan is Ouredniks beschrijving van de gaskamers in concentratiekampen.

“Het waren grote hallen met één ingang, zonder ramen en langs het plafond liepen buizen: als de mensen in de hallen werden gepropt, kwam er gas uit de buizen stomen en stikten de mensen. Van de gestikte mensen werden de gouden tanden uitgetrokken en van sommigen werd de huid afgestroopt en van die huid werden lampenkappen vervaardigd voor hoge officieren en belangrijke politieke functionarissen.”

“Voor ze naar de gaskamers werden gestuurd, werden ze kaal geknipt en hun haar werd daarna gebruikt als matrasvulling of bij de productie van poppenpruiken. Er werden procédés ontwikkeld waarmee het vet van de gestikte mensen gebruikt kon worden om zeep te maken voor de Duitse soldaten.”

De kracht van Europeana zit in de verrassende, ludieke en tevens schrijnende aspecten van het historisch geheugen, waaraan nog te weinig aandacht is besteed. Je leert veel bij door Ouredniks ontrafeling van de geschiedenis, met verwijzingen naar slogans, evenementen en gebeurtenissen, die een bevreemdend gevoel achterlaten. Dit boek is een ware aanrader en uiterst belangrijk om de gruwelijke aspecten van de menselijke geschiedenis niet te vergeten.

Dit boek is verkrijgbaar in onze shop.

take down
the paywall
steun ons nu!