“No way dat de SP in de regering komt. En niét omdat we dat zelf niet willen”
Interview, Nieuws, Europa, Politiek, Vakbonden, Sp, Nederland, Campagne, PvdA, Rotterdam, Sociaaldemocratie, Pvv, Pensioenleeftijd, Groenlinks, Klassenstrijd, Radicaal-links, Verkiezingen 2012, Leo De Kleijn, Sociaaldemocratisch programma -

“No way dat de SP in de regering komt. En niét omdat we dat zelf niet willen”

ROTTERDAM - Dat zegt Leo de Kleijn (53), negentiende op de Tweede Kamerlijst van de SP en fractievoorzitter in de Rotterdamse gemeenteraad. Een gesprek aan de vooravond van de Nederlandse verkiezingen over de achterban en het programma van zijn partij, maar ook over de kloof tussen electoraal succes en bewustzijn op straat.

dinsdag 11 september 2012 16:25
Spread the love

In de peilingen is de SP de laatste weken wat achteruitgegaan. Het doet ons bijna vergeten dat uw partij toch de derde grootste zou worden. Hoe verklaart u dat?

Leo de Kleijn: “Mensen voelen dat we buiten de elite staan. Van Geert Wilders (PVV) bestaat hetzelfde beeld, ook al is hij ondertussen het langstzittend Tweede Kamerlid van Nederland. Nu, dat verklaart natuurlijk niet alles. De SP bestaat al sinds begin jaren zeventig en is niet enkel een protestpartij, dat speelde tien jaar geleden misschien nog.”

“Alle onderzoeken wijzen uit dat we gigantisch scoren bij mensen met een lage opleiding of een laag inkomen. In die categorie stemt tot 35 procent voor SP, wat precies de omgekeerde situatie is van bij GroenLinks, dat voornamelijk hoger opgeleide tweeverdieners aantrekt.” 

“Veel mensen twijfelen tussen de SP en de PvdA en de teleurstelling in de PvdA is ook een reden van onze vaart. Maar zodra die partij zich weer een links en sociaal gezicht aanmeet en daarop gaat tamboereren, verliezen wij weer een deel van onze kiezers. Dat merk je nu ook in de peilingen.”

“Veel mensen twijfelen tussen de SP en de PvdA en de teleurstelling in de PvdA is ook een reden van onze vaart”

“Alleen: we hébben het al gezien dat de PvdA plots erg naar de SP opschuift. De laatste weken profileert de PvdA zich zelfs als SP-light. Tot ze opnieuw aan de macht geraakt. Ze is nu ook weer teruggekomen van Wim Kok, die de partij in de jaren negentig zijn ideologische veren deed afschudden, de derde weg van Blair op, richting privatisering, deregulering en vermarkting. Maar ondertussen blijven ze de neoliberale Europese koers verdedigen!”

Wat besluit u daaruit?

“Ik snap niet dat mensen die al zo vaak in de PvdA teleurgesteld zijn er uiteindelijk toch weer voor kiezen. Omdat ze blijven denken dat die partij de beste dam tegen rechts is. Ook de SP is dat steeds meer aan het worden, maar dat is nog te weinig ‘vast’.”

“We hebben de afgelopen decennia in sommige delen van het land wel een worteling opgebouwd, maar die blijft zwakker dan ons electoraal potentieel. Een groot deel van de achterban van de SP bestaat uit mensen die niet radicaal, maar wel linkser dan de PvdA zijn. Mensen die inzien dat er iets moet veranderen.” 

“Een groot deel van de achterban van de SP bestaat uit mensen die niet radicaal, maar wel linkser dan de PvdA zijn. Mensen die inzien dat er iets moet veranderen”

Over radicaliteit gesproken: een van de kernpunten van de SP is een sociale alliantie om er met werkgevers en werknemers, allemaal samen, de schouders onder te zetten. Dat rijmt nu ook niet bepaald op klassenstrijd.

“Eigenlijk hebben wij een sociaaldemocratisch programma. Je kan in de huidige context zeggen: een links sociaaldemocratisch programma, omdat het ook duidelijk stelling neemt tegen de neoliberale politiek van Europa. Maar als je het vergelijkt met het programma van oud-PvdA-premier Joop den Uyl in de jaren zeventig dan is dat van de SP vandaag een stuk rechtser.”

Meent u dat?

(grinnikt) “Het is gewoon zo.”

Ik neem aan dat daar binnen de SP debat over is.

“Hoe radicaal je bent, hangt af van de omgeving. Ga ik hier in Rotterdam met een revolutionair socialistisch programma aan de slag, wat ik best wel zou willen, dan verklaart iedereen me gek. Als je probeert om een aantal eisen te formuleren en een platform te creëren dat stappen vooruit zet, dan is dat vandaag een links sociaaldemocratisch programma. In de jaren zeventig was dat misschien helemaal anders. Maar je moet wel oog hebben voor die dynamiek.”

“Als je probeert om een aantal eisen te formuleren en een platform te creëren dat stappen vooruit zet, dan is dat vandaag een links sociaaldemocratisch programma”

“De SP heeft zich nooit gecompromitteerd, niet aan de macht, niet aan verantwoordelijkheden die de verkeerde kant opgingen, niet aan het rechtse offensief dat door Nederland waait. Daarom zijn er mogelijkheden om met en in de SP stappen naar links te zetten. Maar ja, dat vergt inderdaad discussie en debat.”

De SP kreeg het in de verkiezingscampagne hard te verduren. Dat er zoveel te doen is voor wat u een links sociaaldemocratisch programma noemt!

(grijnst) “Dat bevestigt het beeld dat je met een sociaaldemocratisch programma, dat lang niet zo radicaal is als Joop den Uyl in zijn tijd, flink wat angst bij de burgerij kan opwekken. Het zakenblad Quote 500, de werkgeversorganisaties, ze hebben moord en brand geschreeuwd. Een totale ramp zou het zijn mocht Roemer mee het land besturen! En De Telegraaf, tja. Het ergste is dat de rest van de media dat toch op een of andere manier oppikken, ook al delen ze niet dezelfde visie.”

Vorige week sloot Emile Roemer de geleidelijke verhoging van de pensioenleeftijd niet uit. Stel dat de SP straks toch in de regering komt, hoeveel toegevingen wil uw partij dan doen?

“Dat is echt de vraag. En als je die aan mij stelt, krijg je wellicht een ander antwoord dan wanneer je een collega aanspreekt. Het debat zal wel komen op het moment dat het zover is. Maar als je het mij vraagt: no way dat de SP in de regering komt. En niet omdat we dat niet willen.”

“In de peilingen stonden we op een bepaald moment op 38 zetels, wat natuurlijk enorm is. Alleen: er zijn nog 112 andere zetels. Die worden ingevuld door partijen die rechtser dan de SP zijn, en samen kunnen die veel makkelijker een programma dat aansluit bij de Europese politiek maken.”

“Die 38 zetels geven natuurlijk wel aan dat er een grote basis is voor een andere, sociale, linkse politiek. Maar je kan pas doorzetten als zich dat ook op straat vertaalt, je kan je programma pas realiseren als je aantal zetels zich vertaalt in een machtsbasis in de vakbeweging, bij bedrijven, en instellingen. Dat is nog niet zo. Er is een kloof tussen de electorale potentie van de SP en wat er in de maatschappij gebeurt.”

“Je kan je programma pas realiseren als je aantal zetels zich vertaalt in een machtsbasis in de vakbeweging, bij bedrijven, en instellingen. Dat is nog niet zo”

De belangrijkste verwezenlijkingen worden op straat afgedwongen?

“Ja, maar je moet dat wel met politieke machtsvorming verbinden, het ene kan niet zonder het andere. Je kan situaties hebben waarin je electorale mogelijkheden groter zijn dan je mogelijkheden op straat. Versta me niet verkeerd, het is niet dat er momenteel geen potentie is op straat. Maar die zal pas tot uitbarsting komen als mensen het idee krijgen dat ze overwinningen kunnen behalen. Voor een verloren strijd komen mensen niet meer buiten.”

“Toen de Nederlandse regering begon met de plannen om de pensioenleeftijd op te trekken was 65 tot 70 procent van de bevolking tegen. Ook de SP was tegen, als enige partij. Maar op een gegeven moment is binnen de vakbeweging toch de twijfel binnengeslopen: ‘Moeten we niet meedenken?’ Vanuit die idee.”

“Gevolg: bij de uiteindelijke acties hing de sfeer van een verloren strijd. Nu, zo hoéft het niet te gaan natuurlijk, als vakvereniging, ouderenorganisaties en SP op één lijn blijven staan.”

U ziet de SP als politieke spreekbuis van een beweging?

“Precies. Een van onze leuzes is nog steeds: ‘geen fractie zonder actie’. Maar ik moet er tegelijk bij vertellen dat dat met de groei van de SP wel eens op een andere manier wordt ingevuld. Volgens mij is onze grootste prioriteit werken aan een tegenmacht en daarna die tegenmacht politiek te vertalen. We hebben zeker al stappen vooruit gezet. Geen enkele partij ziet zoveel vakbondsleden binnenstromen als de SP.”

“Volgens mij is onze grootste prioriteit werken aan een tegenmacht en daarna die tegenmacht politiek te vertalen”

Thomas Blommaert

Thomas Blommaert is assistent-uitgever bij uitgeverij EPO en auteur van ‘Ik was nog nooit in Zelzate geweest’, over de neergang in dat fabrieksdorp van de (Vlaamse) SP.A en de opgang van de (Belgische) PVDA.

take down
the paywall
steun ons nu!