Reservelampje voor wereldeconomie brandt
Opinie, Nieuws, Wereld, Milieu, Klimaat, Ecologische voetafdruk, Overshoot Day, Duurzame ontwikkeling, Rio+20, Slotakkoord, Internationaal duurzaamheidscontract, Welvaart en ontwikkeling, Global commons, Bio(sfeer)politiek, Milieugebruiksruimte, Koolstofarme samenleving, Kringloopeconomie, TEEB-rapport over The Economics of Ecoystems and Biodiversity, Derde industriële revolutie -

Reservelampje voor wereldeconomie brandt

RIO DE JANEIRO - De 'aardetop' in Rio heeft haar ei gelegd. Meer dan 180 soevereine staten hebben – gevangen in een 'prisonnersdilemma' – hun laagste gemene deler gevonden in een slotakkoord dat weinig harde en concrete maatregelen bevat voor het creëren en verdelen van welvaart binnen de grenzen van het natuurlijk systeem. Het proces gaat voort, maar dat is dan ook de enige verdienste.

maandag 25 juni 2012 18:05
Spread the love

In deze tijden van financiële en economische crisis wordt daar nogal schouderophalend op gereageerd. De mensen en beleidsmakers hebben wel andere zorgen. It’s the economy stupid!

De schuldencrisis die Europa in haar greep houdt, laat geen ruimte voor overheden om duurzame investeringen aan te zwengelen. De economische motor moet eerst opnieuw aanslaan vooraleer de wagen een andere richting kan worden opgestuurd. Zoiets.

Meer van hetzelfde is geen optie meer

Die houding is nefast. Meer van hetzelfde is geen optie meer. Een doorstart van onze olie- en grondstofverslaafde economie zal nooit van lange duur zijn. De druk op de natuurlijke rijkdommen is van die aard dat de natuur begint terug te slaan. Vorig jaar al liep de factuur voor de netto-import van aardolie en aardgas in de Europese Unie op tot meer dan 600 miljard dollar, meer dan de totale buitenlandse schuld van Griekenland!

Als de aardolieprijzen het volgende decennium opnieuw verdubbelen zoals in het vorige, dan heeft dit desastreuze gevolgen voor de Europese handelsbalans en voor de vitaliteit van de Europese economie. Dan dragen we elk jaar opnieuw een extra ‘Griekse schuld’ naar buiten de Unie. En de prijzen van fossiele brandstoffen, grondstoffen en voedsel zouden wel eens veel sterker kunnen stijgen.

Tegen 2030 krijgen we een verdubbeling van de wereldwijde autovloot tot 1,7 miljard wagens en betreden 3 miljard extra middenklasse consumenten de wereldmarkt. Volgens het gezaghebbende Stern-rapport zal het verder opwarmen van ons klimaat ons zo’n 5 tot 20 procent van het wereldwijde BBP kosten, meer dan de Grote Depressie uit de jaren dertig van vorige eeuw.

Ook het verlies aan ecosysteemdiensten kost onze economie handenvol geldt. Het TEEB-rapport over The Economics of Ecoystems and Biodiversity onder leiding van voormalig Deutsche Bank-econoom Pavan Sukhdev maakte duidelijk dat zelfs in het economisch crisisjaar 2008, de economische waarde van wat dat jaar aan natuur (vaak letterlijk) voor de bijl ging, hoger opliep dan het verlies aan beurswaarde.

Commerciële visbestanden zijn tot 90 procent afgenomen. Tegen het huidige tempo zullen er tegen 2050 geen economisch winbare visbestanden in onze zeeën overblijven. Natuurlijk kapitaal dat tijdens miljoenen jaren natuurlijke evolutie werd opgebouwd, gaat op enkele decennia voor de bijl en verhindert de regeneratie van onze economische welvaart.

Het steeds vroeger vallen van de Overshoot day (de dag in het jaar waarop de mensheid evenveel grond- en hulpstoffen heeft geconsumeerd als dat jaar door de natuur wordt voortgebracht), maakt duidelijk dat we niet leven van de ‘rente’ waarmee onze natuurlijke stocks jaarlijks aangroeien, maar interen op het kapitaal ervan. We overschrijden de mondiale ecologische draagkracht met ongeveer 50 procent. We zagen zo de tak af waar we op zitten.

Alternatieve financiering is nodig

Als we nu niet investeren in de transitie naar een koolstofarme kringloopeconomie en in het behoud of de (her)ontwikkeling van ecosystemen, zullen morgen de kosten helemaal niet meer te overzien zijn. Het Stern-rapport toont aan dat de kost om de opwarming binnen de perken te houden zo’n 10 keer lager ligt dan de economische schade die het klimaat zou aanrichten als we de opwarming laten betijen.

Maar ook hier geldt dat de kost voor de baat uitgaat. Om de transitie naar een koolstofarme samenleving te financieren, is een alternatieve financiering nodig, via bijvoorbeeld een financiële transactietaks of een taks op de brandstoffen van het internationaal vlieg- of scheepvaartverkeer.

De wereld heeft noord aan een internationaal duurzaamheidscontract waarin samen werk gemaakt wordt van de noodzakelijke technologische, maatschappelijke, financiële en institutionele innovaties. Een derde industriële revolutie die ons de ‘bevrijdingstechnologie’ levert die we nodig hebben om los te komen van onze verslaving aan eindige grondstoffen en hulpbronnen.

Een sociale innovatie die leidt tot het beter verdelen van de welvaart en de ontwikkeling van sociaal kapitaal. Een institutionele innovatie die werk maakt van een gezamenlijk beheer van global commons in plaats van de nationale grondstoffen-soevereiniteit die een duurzaam beheer vandaag in de weg staat.

We hebben nood aan bio(sfeer)politiek in plaats van geopolitiek, een sustainability-sixpack waarbij ook afspraken komen voor het beheersen van de tekorten op onze natuurbalans, het afbouwen van ecologische schulden en het rechtvaardig verdelen van de beschikbare milieugebruiksruimte en van de welvaart die daarmee wordt voortgebracht.

Bart Martens

Bart Martens is Vlaams volksvertegenwoordiger voor de SP.A. Hij schreef deze bijdrage vanuit Rio.

take down
the paywall
steun ons nu!