Antonis Samaras zal vermoedelijk de nieuwe premier worden
Nieuws, Europa, Griekenland + eurocrisis + IMF, Griekse parlementsverkiezingen -

Hoe democratisch zijn de Griekse verkiezingen?

Overgangspremier Papadimos heeft afgelopen vrijdag op de eurotop in Brussel aan José Manuel Barroso meegedeeld dat er op 29 april 2012 verkiezingen zullen worden gehouden in Griekenland. Zullen die iets veranderen?

zondag 4 maart 2012 13:10
Spread the love

Van bij zijn aantreden had Loukas Papadimos het al aangekondigd: hij zou premier blijven tot de haircut van de Griekse overheidsschuld achter de rug was. Die haircut zou de komende dagen rond moeten zijn en dat betekent dan ook dat de termijn van de interim-premier er op zit. Overigens werd afgelopen week bekend dat Papadimos zijn salaris als premier niet heeft opgenomen. Hij zou zijn job dus eigenlijk gratis hebben gedaan.

Het Griekse politieke landschap

Decennialang werd de Griekse politiek beheerst door twee partijen: het socialistische PASOK (Panhelleense Socialistische Beweging) en Nea Dimokratia (Nieuwe Democratie). De partijen wisselden de macht met elkaar af en haalden bij verkiezingen steeds de absolute meerderheid. Ze hebben de kieswet wel herhaaldelijk moeten aanpassen om zich te verzekeren van die absolute meerderheid. Er is daardoor geen analogie meer tussen het percentage stemmen en het aantal zetels in het parlement: een partij die 41,5 procent van de stemmen haalt, krijgt de absolute meerderheid in het parlement en krijgt nog eens 50 zetels cadeau.

Aan de linkerkant heb je een compleet versplinterd landschap met de Communistische Partij KKE die zich één keer aan de macht heeft verbrand in een coalitieregering met Nea Dimokratia van 1989 tot 1993 en die zich nu voornamelijk tot doel heeft gesteld om het spel van de twee grote partijen te saboteren. Verder is er nog het radicaallinkse SYRIZA, en Democratisch Links, dat zich afgesplitst heeft van dit SYRIZA. Een aantal andere linkse splinterpartijtjes zijn te klein om enige rol van invloed te spelen. De overeenkomst tussen al deze partijen is dat ze het niet eens zijn met elkaar.

Aan de rechterkant heb je LA.O.S., een extreemrechtse partij die vooral Griekenland voor de Grieken wil, en de traditionele waarden en de orthodoxie hoog in het vaandel voert. En nog iets verder rechts, waar het erg onfris wordt, heb je Chryssi Avgi, Gouden Dagenraad, met zijn stoottroepen, die er wel heel rechtse ideeën op nahoudt en van xenofobie een deugd heeft gemaakt.

Maar er zijn de voorbije weken heel wat nieuwe partijen opgekomen. Een aantal van de parlementsleden die uit PASOK en Nea Dimokratia zijn gezet, omdat ze de nieuwe leenovereenkomst met de troika niet wilden ondertekenen, zijn met hun eigen partijen begonnen. En een aantal van die kleine nieuwe partijtjes zouden wel eens redelijk wat stemmen kunnen wegsnoepen van de traditionele partijen. Maar heel overtuigend komen ze (nog) niet over; het gaat tenslotte om dezelfde politici die voordien in de traditionele partijen zaten. Oude wijn in nieuwe zakken dus. Een echt programma hebben ze niet, behalve dat ze zich verzetten tegen de politiek die op dit ogenblik wordt gevoerd.

De voorspellingen

Met verkiezingen in het verschiet, regent het natuurlijk opiniepeilingen in Griekenland. En die laten duidelijk merken dat zowel PASOK als Nea Dimokratia ver verwijderd blijven van de absolute meerderheid. De Griek is deze partijen meer dan beu en acht ze beide verantwoordelijk voor het feit dat Griekenland op de rand van het bankroet staat. Nochtans zijn er volgens de recentste opiniepeiling toch nog 28 procent van de Grieken bereid om voor Nea Dimokratia te stemmen. PASOK mag nog rekenen op 11 procent van de stemmen (ter vergelijking: bij de verkiezingen in oktober 2009 haalde partijen 44 procent van de stemmen).

PASOK heeft zich duidelijk verbrand aan de besparingspolitiek die de partij de voorbije 2 jaar gevoerd heeft. Binnen een kleine 2 weken wordt er een nieuwe partijvoorzitter verkozen en vermoed wordt dat de autoritaire Evangelis Venizelos, momenteel minister van Financiën, het zal halen. Daarmee weet de kiezer natuurlijk ook met welk programma PASOK naar de stembus zal trekken: meer van hetzelfde.

Nea Dimokratia pakt het anders aan: partijleider Antonis Samaras heeft dan wel de leenovereenkomst getekend, maar hij heeft al aangegeven dat hij opnieuw zou onderhandelen over de voorwaarden, indien hij premier wordt. Sommige Grieken geloven blijkbaar dat zoiets kan lukken, want anders is die 28 procent niet te verklaren. Samaras heeft ander wel al heel wat traditionele kiezers verloren tijdens de stemming over die leenovereenkomst. Twee parlementsleden van het extreemrechtse LA.O.S., beiden op een ministerpost, hebben toen, tegen de wil in van hun partijleider, voor de leenovereenkomst gestemd. Ze zijn nadien uit de partij gezet, maar stapten meteen over naar Nea Dimokratia. Dit wordt als een flinke ruk naar rechts gezien door de Griekse maatschappij en dit valt niet bij alle ND-kiezers in goeie aarde.

Naast deze twee partijen zouden nog 7 andere partijen de kiesdrempel van 3 procent halen. Dat zou betekenen dat we naar een parlement gaan met 9 partijen: du jamais vu in Griekenland. Eén van de grote winnaars zou de partij Democratisch Links zijn van de advocaat Fotis Kouvelis. Zijn discours is vrij beheerst en terughoudend, maar hij schaart zich zeker niet achter de leenovereenkomst. Hij weet daarmee de Griekse middenklasse aan te spreken die zich heeft afgekeerd van de traditionele grote partijen. Met 16 procent zou deze partij voorlopig de tweede grootste partij van het land worden.

SYRIZA is derde partij met 11 procent en ook KKE, de Communistische Partij, zou 11 procent behalen. De linkse partijen zouden dus 38 procent van de stemmen halen. Dat is niet weinig en het duidt op een verschuiving in de Griekse politiek die nooit eerder vertoond is.

Coalities?

Je zou je kunnen afvragen of de linkse partijen niet met elkaar willen gaan samenwerken. Maar traditioneel zijn de partijen aan deze kant hopeloos versplinterd, dus het is niet duidelijk in hoeverre een samenwerking mogelijk is. Stemmen vanuit KKE doen ons vermoeden dat deze partij traditioneel zal blijven dwars liggen. In het verleden is al duidelijk gebleken dat de communisten onder geen beding willen samenwerken met SYRIZA, wegens “ideologische verschillen” (die voor de meeste Grieken nooit echt duidelijk zijn geweest, behalve dan dat SYRIZA bereid is gebleken om in een regering te zetelen). Nu zet KKE zich ook scherp af tegen Democratisch Links van Kouvelis, die er van wordt beschuldigd een crypto-PASOK te zijn. Een coalitie van links zit er dus wellicht niet aan te komen. Nochtans heeft de voorzitter van SYRIZA de linkse bewegingen al opgeroepen om zich te verenigen. Er zijn heel wat kiezers die hier brood in zien. Nu nog de partijen meekrijgen.

Een tweede coalitie zal er zeer zeker komen. PASOK en Nea Dimokratia hebben elkaar gevonden in de interimregering van Papadimos en ze hebben al laten weten dat ze na de verkiezingen met elkaar verder zullen gaan. Wellicht zijn de postjes ook al verdeeld. Als je meer dan 30 jaar van de macht hebt geproefd, laat je die niet makkelijk meer los natuurlijk. Papadimos verdwijnt dan van het toneel en Samaras zou dan hoogstwaarschijnlijk premier worden.

De rol van de media

De Griekse media doen ondertussen ook aardig hun duit in het zakje. De Griek krijgt doemscenario’s voorgeschoteld wat er met Griekenland zal gebeuren indien het land failliet gaat en zijn verplichtingen uit de leenovereenkomst niet nakomt. En dat dreigt te gebeuren in het geval er partijen aan de macht komen die deze leenovereenkomst niet hebben ondertekend.

Daar is nog maar eens duidelijk geworden dat de Griekse media totaal niet objectief zijn: de eigenaars van persgroepen hebben zich jarenlang weten te verrijken door lucratieve overheidsopdrachten binnen te halen (vaak zijn het aannemers die er een krant, een radio- en een TV-zender op nahouden) en om die stroom van opdrachten te garanderen, zorgen ze er voor dat zelfs hun nieuwsberichten bol staan van de propaganda voor de partij die hen gunstig gezind is. Deze media hebben vooral een grote invloed op de ouderen, die een belangrijk onderdeel van het kiespubliek vormen. Die mensen hebben vaak een elementaire scholing en zijn zeer makkelijk te beïnvloeden. Jaren geleden is hen zo bijvoorbeeld ingepeperd dat de communisten hun huizen in beslag zouden nemen, als ze voor de KKE stemden. Ondertussen hebben ze voor andere partijen gestemd, en dreigen hun huizen door de banken in beslag te worden genomen.

Democratisch?

En dus is de kans zeer groot dat we in mei een coalitieregering zullen krijgen van PASOK en Nea Dimokratia, die het huidige beleid gewoon zal verder zetten en meteen ook zal kunnen zeggen dat ze de wil van het volk uitvoeren, want een regering die aan de macht komt na verkiezingen, heeft uiteraard legitimiteit.

Logisch dat een groot deel van de Grieken zijn buik vol heeft van politiek. 27,5 procent van hen geeft aan niet te gaan stemmen, ondanks het feit dat de stemming in Griekenland verplicht is. Daarmee zouden ze zichzelf wel eens in de voet kunnen schieten, want met een groot percentage niet-stemmers, zal er sowieso een regering aan de macht komen die deze bevolkingsgroep niet vertegenwoordigt.

take down
the paywall
steun ons nu!