Guzman: rechterhand van Pinochet

Jaime Guzman was als persoonlijk adviseur van generaal Augusto Pinochet een spilfiguur van de militaire dictatuur (1973-1990). Hij speelde een belangrijke rol in het opstellen van de grondwet van 1980 (die het terreurbeleid van Pinochet mede mogelijk maakte en vandaag nog steeds van kracht is) en was oprichter van de rechtse partij Unión Democrata Independiente.

In 1991 werd Guzman, toen senator in het kader van het huidige burgerlijke regime met verkiezingen dat de dictatuur opvolgde, vermoord door militanten van het marxistische Frente Patriotico Manuel Rodriguez (FPMR).  

Peña: opposant van de dictatuur

Miguel Peña was actief in het verzet tegen de militaire dictatuur. In 1984 werd hij hiervoor opgesloten en gemarteld door de geheime dienst (CNI) en in 1986 door de gemilitariseerde politie (DIPOLCAR). Nog in 1986 werd hij tijdens de jaarlijkse mobilisatie ter herdenking van de militaire staatsgreep van 11 september 1973 beschoten en geraakt door kogels van agenten in burger. In 1998 vluchtte hij naar België waar hij politiek asiel aanvroeg.

Betrokken bij de moord op Guzman?

Peña werd in 2001 aangeklaagd door het Chileense gerecht omdat hij de auto zou hebben gekocht die gebruikt werd bij de aanslag op Jaime Guzman. Hij ontkent dit en wijst erop dat drie verschillende personen reeds vervolgd werden voor ditzelfde feit.

Chili vraagt uitlevering Peña

In het kader van het bilateraal uitleveringsverdrag tussen Chili en België uit 1899, vraagt het Chileense Hooggerechtshof de uitlevering van Peña. In dit verdrag geldt echter een uitzondering voor politieke misdrijven. Maar het Chileense gerecht ontkent dit politiek karakter en wil Peña vervolgen voor ‘terrorisme’. De Chileense staat maakt vandaag gebruik van de antiterrorismewetten die stammen uit de tijd van de junta van Pinochet om politieke tegenstanders, sociale bewegingen en de Mapuche-indianen te criminaliseren.

Geen eerlijk proces in Chili

De grondwet uit 1980 is nog steeds van kracht in Chili. Het huidige regime verschilt met de dictatuur door het houden van verkiezingen, maar behoudt de grondbeginselen van de junta.

Het gerecht vormt hierop geen uitzondering. De voorbije 20 jaar werden handlangers van de dictatuur uit de gevangenis gehouden, terwijl jacht wordt gemaakt op opposanten van het regime. Zo weigerde dezelfde rechter Mario Corroza die vandaag de uitlevering van Peña vraagt, in te gaan op de aanklacht van de familie van Salvador Allende tegen generaal Mario López Tobar die op 11 september 1973 Allende vermoordde bij een aanval op het presidentieel paleis La Moneda.

Bovendien worden politieke gevangenen slecht behandeld (zelfs gemarteld) en is het recht op verdediging niet gegarandeerd.

Verschillende NGO’s zoals Human Rights Watch en internationale instituties zoals de Verenigde Naties klagen al jaren de vervolging van opposanten, het gebruik van antiterrorismewetten en andere mensenrechtenschendingen aan.

Internationale solidariteit

De voorbije jaren kwam in verschillende landen waaronder België een solidariteitsbeweging tot stand. Zo nam Peña vanuit België deel aan een hongerstaking om de uitlevering van Pinochet (die toen in Londen verbleef) aan Spanje te eisen.

Naar aanleiding van de Chileense vraag tot uitlevering van Peña werd de ‘Groupe d’appui non à l’extradition‘ opgericht om de politieke vluchteling die al 13 jaar in België verblijft, te steunen. Dit comité eist van de Belgische staat de weigering om Peña uit te leveren.

Het steuncomité wijst erop dat andere landen steeds geweigerd hebben om Chileense politieke opposanten uit te leveren. FPMR-militanten Patricio Ortíz, Claudio Molina en Galvarino Apablaza werd politiek asiel verleend in respectievelijk Zwitserland in 2005, Argentinië in 2002 en Argentinië in 2010. De argumenten om de personen niet uit te leveren waren: geen garanties op een eerlijk proces door het gebruik van antiterrorismewetten, een te beperkt recht op verdediging en de zware strafmaat.

Het comité roept op tot een bijeenkomst voor de Chileense ambassade op woensdag 21 december om 17 uur in Brussel (nabij Montgomery) om druk te zetten om de uitlevering van Peña tegen te houden.