Waarom doet Europese Commissie aanbevelingen?

In het kader van het zogenaamde Europees semester moeten de EU-lidstaten elk jaar hun sociaal-economische en budgettaire plannen voorleggen aan de Europese Commissie. Die doet dan een aantal aanbevelingen.

Wat staat er in die aanbevelingen?

België krijgt zes aanbevelingen onder de neus geschoven. Ons land moet het begrotingstekort sneller terugdringen. De Europese Commissie stelt voor om nog dit jaar een inspanning te doen van 0,75 procent van het BNP.

België moet ook verhinderen dat werknemers vroeg de arbeidsmarkt verlaten. Zowel de effectieve uitstapleeftijd als de wettelijke pensioenleeftijd van 65 moet omhoog. Die laatste moet voortaan gelinkt worden aan de levensverwachting.

Het indexeringsmechanisme en het loonoverleg moet hervormd worden zodat loongroei beter de ontwikkelingen in de arbeidsproductiviteit en de competitiviteit volgt.

Werkloosheidsuitkeringen moeten sneller dalen. Belasting op arbeid moet omlaag en belasting op consumptie moet omhoog.

In de distributiesector moeten de regels versoepeld worden. De Europese Commissie verwijst expliciet naar de regelgeving rond openingsuren (zoals zondagsluitingen). Op de electriciteits- en gasmarkt moet de concurrentie aangewakkerd worden.

De Europese Commissie wil ook dat de Belgische banken sneller geherstructureerd worden.

Wat is de politieke of juridische waarde van die aanbevelingen?

Politiek is het natuurlijk een signaal, maar voorlopig is het ook niet meer dan dat. Het zijn ten eerste ontwerpaanbevelingen. Er kan nog aan gesleuteld worden. De christelijke vakbond ACV dringt er bij de regering-Leterme op aan om er de komende dagen alles aan te doen om de Europese Commissie op betere gedachten te brengen. Over een definitieve versie wordt beslist op de Europese top van 24 juni.

Sancties zijn er wel niet aan verbonden. Die kunnen er wel komen als de Europese Raad en het Europees parlement het eind deze maand eens worden over zes wetgevende initiatieven die het economisch beleid in de Europese Unie moeten verstrakken. Landen die niet snel genoeg hun schuld afbouwen of die de pensioenleeftijd niet verhogen zouden dan kunnen beboet worden.

Professor Hendrik Vos (UGent) waarschuwt wel voor een ander soort sanctie. “Er zijn inderdaad geen sancties voorzien. Dat laat men over aan de financiële markten. Wie een slecht rapport krijgt, zal dat cash betalen via de speculanten”, zei hij een tijd geleden op een infodag van het ACV.

Hoe reageren de werkgevers?

Het VBO voelt zich gesterkt door de aanbevelingen. “Het VBO hamert al geruime tijd op de noodzaak om snel werk te maken van structurele hervormingen en is van oordeel dat ons land deze aanbevelingen zeer ernstig moet nemen.” De werkgeversorganisatie wil zo snel mogelijk samen met de vakbonden de aanbevelingen omzetten in concrete maatregelen.

En de vakbonden?

Die zijn minder enthousiast. “In plaats van een duurzaam investeringsbeleid kiest de Europese Commissie voor een blind bezuinigingsbeleid. Wij zijn ook voor een gezonde begroting, maar door brutale maatregelen dreig je de groei af te remmen”, zegt Luc Voets, directeur van de studiedienst van het ABVV.

Volgens Voets bewijzen de aanbevelingen ook dat het ABVV terecht campagne voert voor het behoud van de index. “Het is bittere ernst als je de aanbevelingen leest. Voor het behoud van de index mobiliseren is dus geen paniekzaaierij”, aldus Voets.

“Uit de tekst blijkt ook dat de Commissie werkt met liberale en conservatieve dogma’s in plaats van te kijken naar de praktijk. Zo is de effectieve pensioenleeftijd al omhoog gegaan en kunnen we nog beter doen als de werkgevers zorgen voor betere en meer aangepaste werkomstandigheden. De pensioenleeftijd van 65 is echt een dogma”, zegt Voets.

Het ACV stelt vast dat de maatregelen die negatief zijn voor werknemers heel concreet zijn, maar dat de voorstellen gas- en elektriciteitssector te competitiever te maken heel vaag blijven. Over zwakheden van de Belgische economie en arbeidsmarkt zoals hoge CO2-emissies, zwakke innovatie en investeringen in opleiding zwijgt de Europese Commissie in alle talen.

De christelijke vakbond vraagt zich ook af hoe de Europese Commissie een verlaging van de werkloosheidsuitkeringen verzoent met de Europese doelstelling om de armoede met 20 miljoen te verminderen.

Waarom vaart de Europese Commissie die koers?

Officieel klinkt het dat dit nieuwe beleid drama’s als in Griekenland moet voorkomen. Met een strikte opvolging van het sociaal-economisch en begrotingsbeleid van de lidstaten wil de Europese Unie de eurocrisis te lijf gaan.

In de Europese instellingen zwaaien de conservatieven en liberalen de plak. Duitsland zag bijvoorbeeld in vier jaar tijd het aantal armen met een kwart stijgen doordat het land de kaart trekt van de loonconcurrentie. Maar daarover rept de Europese Commissie niet.

Het ACV wijst de “neoliberale ecofin-filière” met de vinger. Dat zijn de Europese ministers van Financiën die altijd op het gaspedaal drukken als het gaat om de lonen te matigen of de pensioenleeftijd te verhogen.

Hoe reageert politiek België?

De PS reageert fel. “De PS weigert de loonindexering op de helling te plaatsen. Ze verzet zich tegen de obsessieve wil van Europees rechts om ons sociaal model te verzwakken”, staat in een persbericht. Ook premier Leterme (CD&V) liet maandag in Terzake al weten dat hij niet wil morrelen aan de index.

Het tegenovergestelde geluid bij N-VA. “Het wordt hoog tijd dat we deze adviezen nu eens eindelijk gaan opvolgen”, zei Kamerfractieleider Jan Jambon aan Belga. Volgens Jambon zijn de aanbevelingen precies die punten die N-VA ook had willen aanbrengen.

Een gelijkaardige reactie bij Open VLD. “Met de aanbevelingen van de Europese Commissie op zak, kunnen we als land onze eigen toekomst uittekenen. Doen we dat niet, dan zullen het op termijn anderen zijn die ons maatregelen zullen opleggen – net zoals dat vandaag in Griekenland en Portugal gebeurt,” zei voorzitter Alexander De Croo.