“Het internationale systeem is moeilijk in beweging te krijgen, maar het feit dat belangrijke partijen zoals de Wereldbank en donoren nu verwijzen naar de zwakke staten betekent dat er al iets bereikt is”, zegt Asbjorn Wee van het Internationale Netwerk voor Conflicten en Fragiliteit van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling).

In april werd in Oost-Timor de eerste bijeenkomst van fragiele staten gehouden, die ook wel g7+ genoemd worden. De centrale vraag op de bijeenkomst was waarom de miljarden dollars aan hulp in deze landen hun doel missen.

De fragiele staten kwamen na de bijeenkomst met een sterk statement voor donoren. Sindsdien sloten ook andere landen zich aan, waarmee het totaal aantal landen van de g7+ steeg naar zeventien – inclusief Afghanistan, de Democratische Republiek Congo en Sierra Leone. Hun boodschap is duidelijk: werk met ons samen in plaats van ons tegen te werken, anders zullen de Millenniumdoelen (MDG’s) nooit gehaald worden.

Vrede en stabiliteit

De Millenniumdoelen zijn acht internationale doelen, waaronder het verminderen van armoede en kindersterfte. In 2000 kwamen regeringen overeen om de doelen binnen de vijftien jaar te halen.

Vijf jaar voor de deadline heeft nog geen enkele fragiele staat een van de doelen bereikt, ondanks het feit dat er gigantische bedragen hulpgeld ingepompt werden. “Hulp wordt gegeven op basis van MDG-criteria. We weten inmiddels dat er eerst andere zaken aangepakt moeten worden, voordat de hulp goed besteed kan worden. We hebben eerst vrede en stabiliteit nodig”, zegt Emilia Pires, minister van Financiën van Oost-Timor.

“Dat betekent dat je aan vrede moet werken en vervolgens de staat moet opbouwen om de hele zaak te beheren. Dat moet gebeuren voordat je aan de Millenniumdoelen gaat werken. Maar in de hele literatuur over de MDG’s wordt daar niet over gesproken”, zegt ze.

Het olierijke Oost-Timor bereikte stabiliteit na diverse periodes van geweld sinds de onafhankelijkheid in 2002. De onafhankelijkheid kwam na vierentwintig jaar militaire bezetting door Indonesië en twee jaar bestuur door de Verenigde Naties.

Geen vooruitgang

De fragiele staten stellen dat de manier waarop donorgeld gebruikt wordt om hun land op te bouwen, te vaak bepaald wordt door de prioriteiten van de donoren. Daarmee leggen ze een enorme druk op de capaciteit van ontvangende landen en ontkennen ze de noodzaak om vrede en stabiliteit te handhaven, zegt Pires.
 
“Tussen 1999 en 2007 kwam er acht miljard dollar binnen in Timor. Volgens de Wereldbank is de armoede in die periode verdubbeld”, zegt ze. “Ik weet hoeveel geld ik in de economie heb gestoken, namelijk 1,5 miljard dollar. Uit een ander rapport van de Wereldbank bleek dat tussen 2007 en 2009 de armoede met 9 procent gedaald is. Dus er is wel iets gaande op dat gebied”, zegt Pires, die in 2008 minister werd in een coalitieregering.  

In Sierra Leone eindigde een decennialange burgeroorlog in 2002. Ook daar werd direct ingezet op menselijke ontwikkeling, zonder eerst te zorgen voor veiligheid en vrede. Sierra Leone boekte weinig of geen vooruitgang op het gebied van de MDG’s.

“In Sierra Leone ging het de verkeerde kant op tijdens de eerste tien jaar van de MDG-agenda”, zegt Ernest Bai Koroma, president van het land. “Als de MDG’s in 2015 gehaald moeten worden, moet niet alleen het niveau van de investeringen omhoog. Ook innovatieve programma’s, economisch beleid en sociale verandering moeten verder ontwikkeld en daadwerkelijk en snel geïmplementeerd worden.”

JS